“สืบสานปณิธานพุทธบุตร ผู้สละชีวิตเพื่อพระพุทธศาสนา” โดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท

น้อมถวายความอาลัย ๑ ปีแห่งการจากไป ๑๘ มกราคม พ.ศ.๒๕๖๓

พระครูประโชติรัตนานุรักษ์

“พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ …พระเถระผู้เป็นศูนย์รวมใจของชาวบ้าน ผู้สร้างสันติภาพ ท่ามกลางความขัดแย้ง ผู้มีบทบาทสำคัญในการทำงานร่วมกันระหว่างสองศาสนาในพื้นที่พหุวัฒนธรรม”

สืบสานปณิธานพุทธบุตร

ผู้สละชีวิตเพื่อพระพุทธศาสนา

โดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท  วัดทองนพคุณ คลองสาน กรุงเทพฯ กลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศฯ

หลายครั้งที่เดินทางมาในพื้นที่ชายแดนใต้ ใจดูเหมือนถูกปกคลุมด้วยความตื่นเต้น มีความคิดต่างๆ นานาเกิดขึ้นมากมาย เมื่อรถวิ่งถึงปากทางแยกเลี้ยวขวาเข้าวัดรัตนานุภาพก็รู้สึกความรู้สึกปลอดภัย ปลอดโปร่งทุกครั้ง แต่มาวันนี้ความรู้สึกนั้นไม่มีอีกแล้ว

ในบริเวณที่ตั้งศพของพระอาจารย์ทั้งสองรูป หลายครั้งที่เดินทางมาที่วัด พอมาถึง กราบพระประธาน ตากจีวร สรงน้ำเสร็จก็มานั่งสนทนาธรรมกับพระอาจารย์ทั้งสอง รอยยิ้ม ความอบอุ่น ความร่มเย็นจากพระอาจารย์ก็ปกคลุมมาถึงใจผู้มาเยือน หลังจากนั้นก็แยกย้ายกันจำวัดหน้าพระประธาน และพระทุกรูปก็หลับได้อย่างสนิทใจ

มาวันนี้เหลือแต่ร่องรอยแห่งความเจ็บปวด กระสุนไม่ได้ทำลายเพียงแค่กระเบื้อง ต้นเสา ผนัง แต่ทำลายลมหายใจของพระอาจารย์ผู้เป็นที่รักของทุกคน พระอาจารย์ผู้มีแต่สร้าง ผู้มีแต่ให้ ผู้เป็นดังลมหายใจของชาวบ้าน

           “สองรูปดับ (มรณภาพ) ขอให้หลายสิบล้านคนตื่น”

ตื่นเถิด ตื่นมาสืบต่อปณิธานของผู้กล้า อยู่ตรงไหน ทำหน้าที่อะไรได้ ขอให้ทำ ทำหน้าที่เพื่อพระพุทธศาสนา ทำความดีเริ่มจากสิ่งเล็กๆ ในใจเรา ส่งต่อสู่คนรอบข้าง ชุมชน สังคม ประเทศชาติ และพระพุทธศาสนา

วันนี้รู้สึกหดหู่ใจ เจ็บปวด ยากที่จะทำใจยอมรับ ไม่อยากจะเชื่อว่า สิ่งที่อยู่ต่อหน้าคือความจริง มองดูรูปภาพที่ตั้งหน้าศพท่าน ท่านยิ้มให้ เหมือนไม่ได้มีความทุกข์อะไร เหมือนจะบอกให้รับรู้ว่า ท่านมหา จงภูมิใจเถิด ผมได้ทำหน้าที่อย่างสมบูรณ์แล้ว

มองดูภาพท่านอยู่นาน ทำให้นึกได้นึกถึงน้ำเสียง แววตารอยยิ้มของท่าน วันที่ถ่ายภาพนี้อยู่ที่อาศรมบ้านดอกแดง ท่านหันไปพูดกับช่างภาพ (พระมหาปฐมพงษ์ ญาณวํโส)ว่า ถ่ายให้หล่อๆ นะ ผมจะใช้เป็นภาพสุดท้ายของชีวิต แล้วท่านก็หัวเราะ

วันที่ทราบข่าวการมรณภาพของท่าน ก็เลยค้นหาภาพ เจอภาพนี้พอดี เลยนำมาเขียนคำถวายอาลัยท่าน รุ่งขึ้นอีกวัน พระครูโฆษิตสุตาภรณ์ ก็ประกาศบอกว่า ใครมีรูปภาพท่านสวยๆ ไหม ก็เลยส่งให้ เหมือนทุกอย่างจะไม่ได้บังเอิญ เหมือนท่านตั้งใจแล้ว

วันที่เกิดเหตุ พระอาจารย์รูปหนึ่งเล่าให้ฟังว่า เพื่อนของท่าน คืนที่เกิดเหตุนั้น พอรู้ข่าวก็รีบมาที่วัดเลย มาด้วยความรู้สึกอึดอั้นตันใจ โกรธ เจ็บปวดใจเป็นที่สุด มาถึงก็เปิดดูศพท่าน …

ท่านเหมือนกับคนนอนหลับ

ใบหน้าของท่านมีรอยยิ้ม

ทำให้ความโกรธที่มีอยู่ในใจดับหายไป

ผู้เขียนก็มีความรู้สึกเช่นนั้นเหมือนกันว่า ใจของท่านนั้น ไม่มีความอาฆาต พยาบาทใคร แม้แต่ร่างกายท่านที่คนอื่นประหัตประหารด้วยอาวุธ ท่านยังยิ้มให้อภัยได้

วันนี้ตั้งใจมาระลึกถึงความรักที่ท่านมี ระลึกถึงความดีที่ท่านทำ ระลึกถึงคุณธรรมที่ท่านบำเพ็ญ ระลึกถึงความร่มเย็นที่ทุกคนได้พึ่งพา

เมื่อกล่าวถึงความรักที่ท่านมีนั้น ทุกคนที่อยู่ใกล้สามารถสัมผัสได้ถึงความรัก ความเมตตา ท่านเป็นผู้มีปกติยิ้มก่อนเสมอ แม้บางครั้งท่านพูดน้อย แต่ทุกคำที่ท่านพูดออกมาเปี่ยมไปด้วยความจริงใจ ความปรารถนาดี  

พูดถึงความดีที่ท่านทำนั้น ในฐานเจ้าคณะผู้ปกครองก็เป็นที่รักของคณะสงฆ์ ในฐานะของเจ้าอาวาสก็เป็นที่รักของชาวบ้าน ชุมชน ในฐานะพระธรรมทูตอาสาท่านก็ได้รับคัดเลือกเป็นพระธรรมทูตอาสาดีเด่น โดยได้รับโล่จากเจ้าประคุณสมเด็จพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) อดีตประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช

และในฐานะของผู้รักธรรมชาติ พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ชอบการปลูกต้นไม้ จากที่เดิมวัดเป็นทุ่งนาท่านก็ปลูกต้นไม้ให้เป็นป่าทำให้เกิดความร่มเงา พากายใจให้เกิดความร่มเย็น เมื่อปีพ.ศ.๒๕๔๖ ทำให้วัดรัตนานุภาพได้รับรางวัลของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) สาขาการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยได้รับพระราชทานประกาศนียบัตร จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี

เมื่อกล่าวถึงคุณธรรมที่ท่านบำเพ็ญนั้น

ท่านถือว่าเป็นยอดของพุทธบุตร

บุตรของพระพุทธเจ้าผู้ยอมเสียสละชีวิตเพื่ออุทิศพระพุทธศาสนา

หลายครั้งที่เกิดเหตุการณ์ความไม่สงบในพื้นที่ชายแดนใต้ ทำให้หลายคนหมดหวังหมดกำลังใจ ท่านก็จะบอกกับคนรอบข้างเสมอว่า อย่าทิ้งอุดมการณ์ แม้สักวันหนึ่ง มันอาจจะเกิดขึ้นอย่างนั้นกับเราก็ตาม เราอย่าได้ประมาท

เมื่อกล่าวถึงความร่มเย็นที่ทุกคนได้พึ่งพา นอกจากการสร้างวัด ปลูกป่าให้ร่มเงา เกิดความสงบร่มเย็นแล้ว คุณสมบัติในตัวท่านที่เป็นผู้ปฏิบัติธรรม ผู้บรรยายธรรม นักเทศน์ นักพัฒนา นักทำกิจกรรม สิ่งที่ท่านทำนั้นเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความร่มเย็น สันติสุขทั้งนั้น

ในนามสถาบันพัฒนาพระวิทยากร กลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม โดย พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี พร้อมคณะพระวิทยากรทุกรูป และญาติโยมทุกคนทุกท่าน ได้มอบปัจจัยทำบุญ พร้อมกับชาวบ้านดอกแดงที่ได้ทราบข่าวการมรณภาพของท่าน ก็ร่วมกันทำความดีสวดมนต์นั่งสมาธิ เจริญจิตตภาวนาอุทิศถวายท่าน พร้อมกับได้ร่วมทำบุญมาด้วย

ในวันที่ไปร่วมงานสวดพระอภิธรรมอุทิศถวายท่าน ตั้งใจนำต้นไม้สองต้น มาน้อมถวายปลูกไว้ทดแทนลมหายใจของท่านในแผ่นดินเกิด (วัดรัตนานุภาพ) เพื่อส่งต่อลมหายใจอันบริสุทธิ์ของท่านสืบต่อปณิธาน ให้เป็นร่มเงา ร่มธรรม เพื่อน้อมนำสรรพสัตว์ให้พ้นจากความทุกข์ ตราบเท่าเข้าสู่พระนิพพานทุกคน

ในการนี้ พระมหานภันต์ สนฺติภทฺโท ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร ผู้อำนวยการสถาบันการจัดการวิถีพุทธเพื่อสุขและสันติ ในนามตัวแทนของตัวเเทนของพระเดชพระคุณ พระเทพรัตนมุนี รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดสระเกศ โดยการนำของ พระครูศรีวิเทศวรธรรม, พระครูศัพทสุนทร (กิจการ), พระมหาประธาน ธีรธมฺโม, พระมหาสมบัติ สุญาโณ และ พระกาญจน์ สุญาณิกโพธิ ป. ได้เดินทางมาร่วมบำเพ็ญกุศล สวดพระอภิธรรมทำนองหลวงอุทิศถวาย และได้เป็นตัวแทนคณะสงฆ์ได้กล่าวสังเวคกถา มีใจความบางช่วง บางตอนว่า

ขอกราบแสดงความเสียใจต่อพระเดชพระคุณฯ และพระเถรานุเถระทุกท่าน ที่ได้สูญเสียพระเถระผู้เป็นกำลังหลักในการเป็นศูนย์รวมใจของชาวบ้าน รวมทั้งเป็นผู้มีจุดยืนในการสร้างความสันติภาพ ท่ามกลางความขัดแย้ง เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการทำงานร่วมกันระหว่างสองศาสนาในพื้นที่พหุวัฒนธรรม

“ ตัวท่านเองได้อุทิศชีวิต ทำงานพระศาสนาได้สมชื่อของท่าน คือคำว่า พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ คือท่านใช้ชีวิตของท่านในความเป็นพระ ที่แปลว่าผู้ประเสริฐ ซึ่งท่านประเสริฐจริงๆ ทั้งกาย วาจา และใจ เชื่อว่าญาติโยมทุกท่านที่นั่งอยู่ในที่นี่ คงได้เห็นเป็นประจักษ์พยานในความประเสริฐของท่าน และท่านใช้ความประเสริฐนั้นเป็นครู สมกับที่ท่านมีครูอุปัชฌาย์ที่สอนกับท่านเป็นมาอย่างดีคือ

“พระเดชพระคุณ พระเทพศีลวิสุทธิ์ โดยความเป็นครูนั้น ท่านทำให้ญาติโยมได้เข้าใจว่า การทำงานใหญ่ที่ต้องการศรัทธาจากญาติโยม จากพุทธศาสนิกชน จากพระไม่ว่าจากพื้นที่ หรือส่วนกลางกรุงเทพมหานคร ไม่จำเป็นต้องพูดมาก แต่การกระทำนั้นส่งเสียงดังกว่าคำพูดเสมอ และท่านทำให้จิตศรัทธาญาติโยมมาร่วมกัน ทำให้วันนี้ พระอุโบสถของวัดรัตนานุภาพนั้นเสร็จสิ้น รอวันที่จะปิดทองฝังลูกนิมิตรในวันที่ ๖-๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒ นี้ ก็หวังว่าญาติโยมทุกท่านจะช่วยกันสืบสาน และร่วมกันมาทำให้ปณิธานของท่าน ความตั้งใจของท่านนั้นเป็นจริง ให้สมนามของท่านต่อไป ที่ว่า ประโชติ ที่แปลว่า แสงสว่าง

“คือคำว่า สว่าง ซึ่งตรงกับชื่อเดิมของท่าน ตัวท่านเองปรากฏกายที่ไหน ก็สร้างความสว่างไสวในจิตใจคน และท่านยังให้ธรรมะเป็นดวงประทีปที่สร้างความสว่างกับชีวิตของผู้คนต่อไป รัตนานุรักษ์ แปลว่า รักษาไว้ซึ่งแก้ว ซึ่งในที่นี้หมายถึง แก้วสามประการ ได้แก่ พระรัตนตรัย ซึ่งท่านทำอย่างนั้นตลอดมา

“อาตมาเอง ในส่วนของการเป็นผู้มีส่วนในโครงการส่งเสริมความมั่นคงของสถาบันพระพุทธศาสนาในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งดำเนินการโดยกลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม โดยหลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) อดีตประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ได้เมตตาให้การสนับสนุนโครงการฯ ท่านให้แนวคิดว่า ทำอย่างไร พระสงฆ์จากส่วนกลางจะมาร่วมฟัง มาร่วมให้กำลังใจ มาสนับสนุนให้พระอาจารย์ในพื้นที่เป็นศูนย์กลางในการยึดเหนี่ยวจิตใจ ให้ญาติโยมอยู่ที่นี่ต่อไป เพราะท่านเล็งเห็นว่าในขณะนั้นพ.ศ.ปี ๒๕๕๓ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในพื้นที่มากมาย ล้วนแต่สะเทือนขวัญ ล้วนแต่เป็นเหตุให้ญาติโยมหลายท่านถอดใจ ย้ายออกจากพื้นที่ ท่านมองเห็นว่า ถ้าพระเราเป็นที่พึ่งทางจิตวิญญาณ  ให้กำลังใจ ให้ธรรมะ ให้การดูแลในทุกๆด้าน ก็หวังว่าจะเป็นส่วนหนึ่งให้ยังอยู่กับพื้นที่

 “ในการทำงานโครงการนี้เราได้รับการสนับสนุนเป็นอย่างมากจากคณะสงฆ์ในพื้นที่ ๕ จังหวัดชายแดนภาคใต้  โดยเฉพาะในส่วนของนราธิวาสเอง ท่านอาจารย์พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ มีบทบาทสำคัญ สมกับคำว่ารัตนานุรักษ์ ซึ่งท่านรักษาไว้ซึ่งพระรัตนตรัย โดยท่านเข้าร่วมอบรมพระธรรมทูตรุ่นแรก ในขณะนั้นท่านเป็นเจ้าคณะตำบลสุไหงปาดี ท่านก็ทำกิจกรรมเต็มที่ และสนับสนุนพระรุ่นใหม่ให้เข้าร่วมโครงการ ในขณะนั้น เมื่อเราเข้ามาอบรมในพื้นที่ ๕ จังหวัดนราธิวาส ท่านก็เข้าร่วมแล้วส่งเสริมให้พระสงฆ์ในนราธิวาสมาร่วมตลอด

วันนี้ ท่านได้สละร่างกายเพื่อยังให้พระศาสนายังคงอยู่ ณ พื้นที่แห่งนี้ ให้รัตนานุภาพไม่ได้เป็นชื่อของวัด แต่เป็นอาณุภาพของพระรัตนตรัย ที่จะทำให้ชีวิตของญาติโยม ประชาชนทั่วไป มีความสุขความร่มเย็น ท่านทอดกายนอนอยู่เบื้อหลัง พร้อมทั้งพระสมุห์อรรถพร เพื่อให้ปณิธานนั้นดำรงอยู่

“อย่าให้การสละชีวิตของท่านเป็นไปโดยเปล่าประโยชน์ และขอให้อานุภาพของพระรัตนตรัย คือพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ คงอยู่ในใจของญาติโยม คงอยู่ในใจของพระอาจารย์ทุกรูป โดยจะขอยกว่าตัวของท่านเอง ท่านไม่ได้เพียงแต่รักษาอานุภาพของพระรัตนตรัย แต่ท่านนำเอาอาณุภาพของพระรัตนตรัยไปดำรงอยู่ในชีวิตของท่าน คือ พุทธะ ท่านศึกษาในสิ่งที่พระพุทธเจ้าสอน แล้วท่านทำหน้าที่ของท่าน ด้วยความรู้ตื่นเบิกบาน  ธรรมะ ท่านใฝ่ศึกษา ประพฤติ ปฏิบัติธรรม แล้วน้อมน้ำธรรมะนั้นไปเผยแผ่กับญาติโยม บางครั้งแม้ท่านไม่พูดอะไร ธรรมะก็ออกมาสอนญาติโยมโดยไม่ต้องมีคำพูดใดๆ สังฆะ พระสงฆ์ ท่านพยายามสนับสนุนให้พระสงฆ์ผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบได้ทำหน้าที่ตามความรู้ ความสามารถของท่านนั้นๆ

ท่านฝากไว้กับเราท่านทั้งหลาย

สมนามกับคำว่า พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ ”

“สืบสานปณิธาน พุทธบุตร ผู้สละชีวิตเพื่อพระพุทธศาสนา” จากคอลัมน์ จาริกบ้าน จารึกธรรม (หน้าพระไตรสรณคมน์ วันพฤหัสบดีที่ ๓๑ มกราคม พ.ศ.๒๕๖๒) เขียนโดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท วัดทองนพคุณ คลองสาน กรุงเทพฯ กลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศฯ

ขอขอบคุณ ภาพถ่ายโดย พระมหาปฐมพงษ์ ญาณวํโส จริยธรรมแชนแนล สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ