ท้ายที่สุดแล้ว
เราต้องกลับมาพึ่งตนเองให้ได้ก่อน
อย่างที่ท่านอาจารย์พุทธทาส
กลับวัดร้าง ตระพังจิก
พุมเรียง ไชยา สุราษฎร์ธานี
กว่าจะก่อเกิด
เป็นสวนโมกขพลาราม
หลวงปู่ติช นัท ฮันห์
ต้องลี้ภัยไปฝรั่งเศสถึงสี่สิบปี
ก่อเกิดหมู่บ้านพลัมนานาชาติ
กว่าจะได้กลับบ้านเกิดที่เวียดนาม
องค์ดาไลลามะต้องจากบ้านเกิดในทิเบต
สู่อ้อมกอดพระพุทธเจ้าที่อินเดีย
ท่านพระอาจารย์ญาณวชิระก็เช่นกัน
กว่าจะได้กลับวัดสระเกศ ฯ
กว่าที่ทศชาติ ฉบับ ญาณวชิระ
จะได้เผยแผ่ไปทั่วโลกเป็นธรรมทาน
ก็ต้องเสียสละทั้งชีวิต
และยังมีพระเถระ
และครูบาอาจารย์อีกมากมาย
ที่เสียสละชีวิตเพื่อธรรม
แต่สิ่งหนึ่งที่ทำให้ท่านมั่นคงไม่หวั่นไหวก็คือ
การฝึกตนอย่างอุกฤษฏ์
เพื่อเป้าหมายโพธิญาณ
และสิ่งที่ดำรงอยู่กับท่านก็คือ
โลกุตระปัญญา
ที่มนุษย์เล็กๆ อย่างเรา
ผู้ปรารถนาจะพ้นทุกข์ในสังสารวัฏ
ต้องฝึกตนให้ได้อย่างท่าน
ให้ได้อย่างครูบาอาจารย์ของเรา
ให้ได้อย่างพระพุทธเจ้า
แม้จะสูญเสียทุกอย่าง
แต่อย่าสูญเสียสติ ปัญญา
ที่จะนำจิตเราไปฝั่งโน้น
ฝั่งที่ไม่ต้องกลับมาอีก
ในวิถีธรรม
ที่พระองค์ทรงค้นพบด้วยพระองค์เอง
และทรงเมตตาเปิดเผยธรรมชาติในตัวเรา
ให้เราได้เรียนรู้ตัวเรา
จนกว่าจะกระจ่างแจ้งจิตใจเราเอง
เมื่อเราพบใจเราเอง
เราจะพบบ้าน
เราจะพบวัด
เราจะพบแม่กับน้องที่เรารักอยู่ที่นั่น
ที่ใจของเราเอง
มนสิกุล : บันทึกการฝึกตน จนกว่าจะพบว่าไม่มีตน หรือความตายอาจมาก่อน ก็ไม่แน่ แต่ก็ได้บันทึก ความตั้งใจที่จะเดินบนเส้นทางอันโดดเดี่ยวและหฤโหดนี้ไปจนกว่าจะสิ้นทุกข์ : ๑๕ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๕
