จาริกธรรมในอเมริกา ตอนที่ ๓๑
โรคภัยพาทุกข์ สุขใจได้ด้วยสติ
โดย พระครูสมุห์สุพัฒน์ อนาลโย
กลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม สถาบันพัฒนาพระวิทยากร
สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคง
แห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ
ความทุกข์ คือ ความคับแค้นใจ อึดอัดใจ หนักใจ ทรมานใจ โศกเศร้าเสียใจ ใจลำเอียง ใจมีอคติ ใจไม่อิสระ ใจตกต่ำ ใจมืดบอดกับอดีต ค้างคาใจ ติดใจ ใจไม่ปกติ ไม่เป็นธรรมชาติ
ความสุข คือ ความสบายกาย สบายใจ ความอิ่มเอิบใจ ใจดี ดีใจ เย็นกายเย็นใจ เบาโล่งโปล่งใจจิตใจยิ้มได้ ใจมีอิสรภาพ ความยินดีพอดีของใจในฝ่ายดีงาม
ทุกข์มีสองทางคือ ทุกข์ทางกาย และทุกข์ทางใจ
หลายท่านยังไม่เข้าใจความหมายของคำว่าทุกข์ มันคืออะไร
อาจจะรู้แต่คำว่า “ทุกข์” จากลายลักษณ์อักษรจากการอ่านหนังสือธรรมะบ้าง บางท่านก็ไม่เคยอ่านหนังสือธรรมะ หรืออาจจะได้ยินได้ฟังจากอินเทอร์เน็ตของพระเทศน์มาบ้าง ก็รู้จักกับคำว่าทุกข์
แต่ไม่เข้าใจความหมายของคำว่า “ทุกข์” ที่เป็นจริงๆ ทั้งที่เรากินอยู่ หลับนอนอยู่กับความทุกข์เกือบทั้งชีวิต จากหนึ่งวัน สองสัปดาห์ สามเดือน สี่ปี หลายปีจนถึงขนาดนี้
ตัวทุกข์กับตัวเราหล่อหลอมเข้ากันเป็นอันหนึ่งเดียวกัน จนแยกแยะมันไม่ออก
ทุกข์เป็นอย่างไร และตัวเราที่แท้จริงเป็นอย่างไร
ตัวทุกข์ทางกายคือ ความเจ็บ ปวดตามร่างกาย ทุกข์ที่ท้องด้วยการหิวข้า รับประทานข้าวแล้วทุกข์อยากเข้าห้องน้ำอุจจาระ ปวดที่ท้องจนขนแขนลุกต้องเป็นเหตุให้เข้าห้องน้ำ เพื่อทำกิจให้สำเร็จก็มีความสุข
ห้องน้ำ จึงได้ชื่ออีกอย่างว่า ห้องสุขา ห้องปลดทุกข์ทางท้อง นี่เป็นทุกข์ทางกายแบบหนึ่ง
ตัวทุกข์ทางใจคือ ความกระวนกระวาย ไม่เป็นตัวของตัวเอง กังวลกลัวจะตาย อึดอัดใจ ทรมานใจ โศกเศร้าเสียใจ ผิดหวังอกหัก หาทางออกของจิตใจคิดไม่ตกสักที
เมื่อเราปวดท้องน้อยขึ้นมาปวดปัสสาวะนั่งอยู่ในรถ และรถติดไฟแดงบนถนน หรือรถติดเป็นแถวยาวช่วงปีใหม่ คนที่ปวดฉี่คือทุกข์ทางกาย
ใจต้องอดทน ทนไม่ค่อยไหวขนแขนจึงลุกขึ้นชี้ฟ้า ใจกระวนกระวาย ไม่เป็นปกติ ไม่เป็นธรรมชาติ คิดแต่ว่าตอนไหนจะถึงห้องน้ำสักทีนะ
ระยะเวลานี้ต้องการความสงบนิ่ง ไม่อยากจะขยับเขยื้อนตัวเอง ใครพูดอะไร ถามอะไร ก็ได้แต่พูดน้อยๆ พยักหน้าและยิ้มให้เป็นสัญญาณเท่านั้น
พอเข้าห้องน้ำฉี่ออกทุกข์ทางกายหาย ใจรู้สึกเบาสบายยิ้มได้ สุขทางใจ ใจเบาสบายเป็นปกติเป็นธรรมชาติ
และทุกข์ที่คนยุคปัจจุบันนี้กำลังประสบอยู่กับความทุกข์ เพราะโรคภัยไข้เจ็บ ไวรัสโควิด ๑๙ ที่คนทุกมุมโลกหลายประเทศได้เจอะเจออยู่นี้ โดยเฉพาะคนที่แก่ที่ติดเชื้อ คนหนุ่มสาว ที่ว่าร่างกายแข็งแรงออกกำลังก็สามารถติดเชื้อได้
เจ้าโรคร้ายนี้ได้เข้าไปทำร้ายปอด ระบบหายใจติดขัดไอเจ็บปวดคอ จิตใจกังวลกลัวว่าตนเองจะอยู่บนโลกใบนี้ได้อีกไม่นาน
หายใจติดขัดทรมาน ใจอึดอัดกระวนกระวาย สับสนเสียดายชีวิต ร้องไห้เสียใจ จิตเศร้าหมองที่เราจะจากคนที่เรารัก
คนที่ติดเชื้อก็ทุกข์กายและทุกข์ใจ ส่วนญาติพี่น้องสามีภรรยาก็ทุกข์ใจ ส่วนกายก็ทุกข์น้อยกว่าคนติดเชื้อ
อย่าเข้าข้างตนเองว่า เรามีสิทธิเสรีภาพเท่าเทียมกัน จนหลงลืมว่าโรคภัย มันไม่เข้าข้างใครออกใคร ไม่เลือกเพศเลือกวัย ทุกอาชีพ เชื้อชาติเผ่าพันธุ์ ทั้งเอเชีย ยุโรป อเมริกา
โควิด ๑๙ จะเป็นมิตรกับคนดื้อรั้น ไม่เชื่อฟังคำตักเตือนของหมอแพทย์พยาบาล ประมาทขาดสติเผลอลืมตัว ไม่ดูแลตัว เห็นแก่ตัว ไม่ระมัดระวังตนและคนในสังคม และผู้ที่ดื้อรั้น ก็จะทำให้คนในครอบครัว และคนในสังคมติดโควิดไปด้วย เพราะความไม่ดูแลตนเองตามคำตักเตือนของแพทย์ และการสนุกสนานตามความพอใจของตนโดยไม่สนใจคนอื่นว่าเขาจะเดือดร้อนไปด้วย
โควิด ๑๙ จะไม่ก้าวก่ายคนที่มีสติ ไม่ประมาท มีความรู้สึกตัว ดูแลตัวเอง ไม่ตื่นข่าวตามสื่อจนลืมสติพิจารณาด้วยปัญญา
ทางนี้ ที่อเมริกาเขาก็ป้องกันโควิดเช่นกัน
ครั้งหนึ่งช่วงเขากักตัวก็ได้มีโอกาสไปข้างนอกบ้าง ไปซื้อของใช้ในร้านโลว์ขายอุปกรณ์ก่อสร้าง
ก่อนที่จะเข้าไปข้างในร้านนั้นต้องใส่หน้ากาก ใส่ถุงมือ ยืนห่างกันเป็นวาหนึ่ง และยืนเข้าแถวยาวห่างกัน ห่างกัน จนกว่าจะได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่เสียก่อน และค่อยตรวจเช็คระบบความปลอดภัย จึงจะเข้าไปข้างในได้
ในที่นั้นๆ เขียนป้ายเตือนว่า ข้างในร้านโลว์อนุญาตให้มีคนอยู่ได้ ๓๐ คน
ในภายในก็มีบางคนก็ใส่แมสและบางคนก็ไม่ได้ใส่แมส
บางครั้งก็เห็นเด็กน้อยชายหญิงที่ติดตามพ่อไปซื้อของในร้านโลว์ใช้ผ้าเช็ดหน้าปิดปากและจมูก
บางคนเขาเห็นเราคนเอเชียก็ดูแปลก หรือเราใส่ชุดไม่เหมือนเขา เป็นใครมาจากไหน ไม่รู้จักเลย
วันนี้ มีฝรั่งผู้ชายคนหนึ่งถามว่า คุณเป็นคนไทยใช่ไหม?
มีโยมจอยที่ไปด้วยก็ตอบว่า ใช่ พระไทย
“คุณอยู่ที่จังหวัดอะไร?” เขาถาม
“ขอนแก่น” อาตมาตอบ
“ผมเคยไปที่จังหวัดหนองบัวลำภูครับ“
คิดไปคิดมาเมืองไทยนี้ไม่ธรรมดานะ ฝรั่งก็มาเที่ยวที่ประเทศไทยจำพระไทยและยกมือไหว้เป็นอีกด้วย
ความทุกข์ของคนอเมริกาก็ไม่ต่างจากคนทั่วไป ทุกข์กับการระบาดของไวรัสโควิด ๑๙ ทุกข์เรื่องปากท้องเหมือนกัน
ทุกข์เพราะกักตัวอยู่บ้าน เบื่อหน่ายที่อยู่กับที่ คิดถึงเพื่อน ที่ทำงาน ที่เที่ยวทะเล และบางครั้งเราอยู่กับสะดวกสบายจนเคยชิน ทำได้ทุกอย่างใจอิสระ มีเสรีภาพตามระบบกฎหมาย
เมื่อมาเจอระบบของกฎธรรมชาติบ้าง ความเคยชินกับความสะดวกสบายที่ทำได้ ก็หายไป จะไปไหนมาไหนไม่ได้ดั่งใจต้องการ
พอมีเจ้าไวรัสโควิด๑๙ เข้ามาสู่ระบบของชีวิต สิ่งที่เคยทำก็ไม่ได้ทำ สถานที่ที่เคยไปก็ไม่ได้ไป อาหารหรูๆ ที่เคยรับประทานก็ไม่ได้กิน
ทำอะไรไม่ได้ดั่งใจต้องการ คิดอะไรไม่ได้ดั่งใจปรารถนา ใจก็อึดอัดหนักหัวคิดมาก เบื่อเซ็ง ก็ทุกข์ใจ หาที่ระบายกับคนใกล้ชิด ก็มีเรื่องทะเลาะกัน คนที่อยู่ด้วยกัน คนที่ไม่สบายใจก็พลอยทำให้อีกคนไม่สบายใจไปด้วยเช่นกัน
ใครที่มีจิตใจที่ฝึกฝนสติสมาธิมาแล้วบ้าง ก็ช่วยผ่อนคลายเรื่องความทุกข์ใจนั้นลดน้อยได้บ้าง ใช้ชีวิตด้วยความรู้สึกตัวอยู่กับความเป็นจริงของชีวิต เข้าใจความจริงธรรมชาติของชีวิตอยู่อย่างไม่ประมาท ไม่ตีโพยตีพายไปก่อนเหตุ ตั้งสติอย่างระมัดระวังในการดูแลตนและคนรอบข้างไม่โทษใครว่าถูกหรือผิด แต่ให้ความร่วมมือแทน เราจะผ่านพ้นวิกฤตินี้ไปด้วยกัน
คนที่ป่วยก็ให้คุณหมอแพทย์พยาบาลเป็นฮีโร่ในการปกป้องดูรักษาโรคภัยนั้นไป
ส่วนโรคทางใจให้ธรรมะของพระพุทธเจ้าเยียวยาใจด้วยตัวสติ คือ ความรู้สึกตัวตามความเป็นจริง อย่าฝืนความเป็นจริง ยิ่งฝ่าฝืนยิ่งเปลืองพื้นที่ความดีความสุขของจิตใจ กลับเพิ่มพื้นที่ของความทุกข์ยิ่งขึ้น
ยอมรับความจริงของธรรมชาติตามเป็นจริงพื้นที่ของจิตใจที่มีความว่างความสุขเพิ่มขึ้นความทุกข์ใจก็น้อยอ่อนกำลังลง
โรคภัยพาทุกข์ ทุกข์ทั้งกายและทุกข์ใจ ยอมรับโรคภัยได้ ใจปล่อยวาง สู้โรคไปพร้อมกับการดูแลอย่างดีจากหมอพลังบวกตัวของเราเองด้วย บางคนหายป่วยได้เร็วขึ้นชีวิตยืดยาวขึ้น
หากใจอ่อนแอร่างกายที่เป็นโรคก็คล้อยตามไปกับโรคภัยนั้น ในที่สุดร่างกายก็พ่ายแพ้ไปกับโรค
ใจเข้มแข็งร่างกายแกร่งขึ้นก็สามารถสู้ชนะโรคได้
ใจที่หดหู่ไม่สู้กายก็เริ่มแพ้ตั้งแต่ใจคิดไม่สู้แล้วชัยชนะก็ตกไปอยู่กับเจ้าโรคภัยนั้น
สุขใจได้ด้วยสติ รู้ตัวยอมรับตัว สู้ไปด้วยตนเองพร้อมกับกำลังใจจากเพื่อนพ้องมิตรสหายรอบข้าง มีใจศรัทธาเชื่อมั่นในตนเอง
สู้ฝ่าฟันปัญหาความไม่สบายใจด้วยตนเอง สู่ไม่ไหวดูรู้กำลังไม่ไหวก็ถ้อยหลังมาตั้งหลักอยู่กับปัจจุบัน เพื่อสู้เอาชัยชนะในอนาคตข้างหน้า
ทุกข์มาก เพราะคิดมาก หยุดคิดมากมาอยู่กับปัจจุบันจะรู้ใจเราก็เบาสบายมีความสุขได้เช่นกัน
จิตใจที่เข้มแข็ง เพราะจิตที่ฝึกฝนสติมาดีแล้ว คนมีสติย่อมเจริญทุกเมื่อ
ใครที่รู้สึกตัวว่า ทุกข์เรื่องอะไรก็ย่อมออกจากทุกข์นั้นได้ ไม่จ่อมจมกับความเศร้า ไม่จ่อมจมกับชะตาชีวิตที่โควิดทำให้ตกงาน ทุกข์กายทุกข์ใจกดดัน หันมาดูจิตใจให้ทัน และขอความช่วยเหลือผู้อื่นบ้าง
ที่วัดยังมีข้าวให้กิน หลายวัดทำอาหารเลี้ยงคนทุกข์ยากในช่วงนี้
กินข้าวแล้วค่อยๆ คิด ค่อยๆหาทางออก อย่าทำร้ายตัวเอง เพราะการทำร้ายตัวเอง เท่ากันทำร้ายพ่อแม่พี่น้องของเราไปด้วย
เหมือนเราอยู่ในห้องที่มืดๆ เมื่อมือเราลูบคำไปเปิดสวิตซ์ไฟได้ ความสว่างก็จะปรากฏชัดให้แสงสว่างขึ้นก็สามมารถมองเห็นอะไรต่ออะไรได้ชัดเจนขึ้น
โรคภัยคือโรคภัยที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ
โรคเศรษฐกิจฝืดเคือง ตกงานมาตามโควิด
รู้ทันจิต ทุกข์คลาย สุขได้ด้วยสติคือ สติช่วยให้เกิดปัญญารักษาเอาชีวิตให้รอดปลอดภัย
จ๊อด
๒๑ เมษายน ๒๕๖๓/๒๐๒๐
จาริกธรรมในอเมริกา (ตอนที่ ๓๑) “โรคภัยพาทุกข์ สุขใจได้ด้วยสติ” โดย พระครูสมุห์สุพัฒน์ อนาลโย กลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม สถาบันพัฒนาพระวิทยากร สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ
