“ไม่ว่ายากดีมีจนการใช้ชีวิตของคนเรา ล้วนจะต้องเผชิญกับเรื่องราวต่างๆ ที่จะต้องใช้ความอดทนอดกลั้น เพื่อให้ผ่านคืนวันอันเหนื่อยยากนั้นไปให้ได้”
พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป
โดยเฉพาะคนที่มีครอบครัว ซึ่งไม่เพียงจะต้องพาตัวให้รอด แต่เยื่อใยของครอบครัวเกี่ยวโยงไปถึงหลายคน หากขาดความอดทนอดกลั้นเสียแล้ว ก็อาจจะมีผลต่อการดำเนินชีวิตจนไม่ยากจะเดินต่อไปได้อีก
ขันติ คือ ความอดทน
: เราจะผ่านพ้นเรื่องร้ายๆ ไปด้วยกัน
โดย พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป
กลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม / สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ
ใช่หรือไม่ว่า ในชีวิตของคนเรา แม้จะเตรียมทุก ๆ อย่างไว้พร้อมแล้ว แต่บางครั้งปัญหามันก็ถาโถมเข้ามาพร้อม ๆ กัน ธุรกิจขาดทุน คุณพ่อป่วยหนัก ลูกรักติดยา ภรรยาตีจาก ฯลฯ เราไม่รู้เลยว่าอะไรจะเกิดขึ้น การฝึกใจให้มีความอดทนก็เหมือนกับการเสริมใยเหล็กให้จิตใจ เพื่อไม่ให้หวั่นไหวไปตามสิ่งที่เข้ามากระทบ ไม่ว่าจะเรื่องอะไร พระพุทธเจ้าได้กำหนดให้ ขันติ คือ ความอดทน เป็นหนึ่งในหลักฆราวาสธรรม คือ หลักธรรมสำหรับคนครองเรือน หรือคนที่มีครอบครัว ว่าจะต้องมีความอดทนอดกลั้น โดยแบ่งออกเป็น ๔ อย่าง คือ
๑. อดทนต่อความยากลำบากตรากตรำ
โลกจะเป็นอย่างไร ใจก็มั่นไม่หวั่นไหวแม้ ดินแล้ง แดดร้อน ฟ้าฝนไม่เป็นใจ จิตใจยังคงทนทานก้าวผ่านวันคืนที่เหนื่อยหนักไปได้
๒. อดทนต่อทุกขเวทนา
แม้จะมีร่างกายไม่พร้อม หรือขาดแคลนแสนลำบาก ก็มิอาจจะเขย่าใจเราที่มีขันติให้สั่นสะเทือน จะขลาดกลัวได้ มีแต่เพียงความมุ่งมั่นที่จะฝ่าฟันไป ต้นทุนอาจจะต่ำแต่เราก็จะทำให้ดีที่สุด
๓. อดทนต่อความเจ็บใจ
ร้อยคำด่า หมื่นคำนินทา ถึงจะทำให้ระคายเคืองใจอยู่บ้าง แต่เพียงถ้อยคำไม่ได้ทำให้คนที่มีจิตใจแกร่งกล้า อ่อนล้าท้อถอยไปได้
“คำพูดอาจจะทำให้ใจเจ็บ
แต่เราจะเก็บมาเป็นเชื้อพลังใจ
เก็บคำถากถางมาสร้างทางสู่ฝัน
เอาความกดดันเป็นเครื่องผลักดันชีวิต
อย่าเก็บมาคิดให้ตนเองเก็บกด”
พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป
๔. อดทนต่ออำนาจกิเลส
เก็บความถูกใจเอาไว้ได้เมื่อจะรักษาความถูกต้อง โดยเฉพาะชีวิตครอบครัว อย่างมัวหลงไปตามกิเลส อาจเป็นเหตุให้วิบัติสารพัดเรื่องร้ายจะเกิดขึ้น ต้องอดทนและข่มใจเอาไว้
“เมื่อเกิดเหตุการณ์ที่กระตุ้นกิเลส
เราก็ต้องตั้งมั่นทำใจให้เข้มแข็งเอาไว้
สิ่งใด ๆ ล้วนผ่านไปหากมีใจอดทน
อดทนถึงที่ได้ดีทุกคน”
พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป
ขันติ จึงเป็นหลักของการเผชิญหน้ากับปัญหา เมื่อชีวิตผจญวิกฤติจะปรับจิตรับมืออย่างไร ถือเป็นศักยภาพของใจที่จำเป็นจะต้องฝึกฝนเอาไว้ ทางจิตวิทยาอาจจะเรียกว่า AQ (Adversity Quotient) เป็นความสามารถในการผ่าฟันปัญหา นำพาตนเองและครอบครัวไปสู่เป้าหมายของชีวิตได้ แม้จะควบคุมสถานการณ์ไม่ได้ แต่ก็รักษาใจในขณะได้ไม่หวาดหวั่นสั่นไหว เยือกเย็นพอที่จะเห็นทางออกของปัญหา โดยไม่วู่วามขาดสติ
สหายธรรมท่านหนึ่งเล่าให้ฟังว่า ยังมีลาแก่ตัวหนึ่ง มันตกลงไปในบ่อร้างไม่มีน้ำแต่ลึกอยู่พอสมควร คนก็ช่วยมันขึ้นมาไม่ได้ สุดท้ายก็เลยคิดว่า “ลาตัวนี้แก่แล้วถ้ามันตายก็คงต้องขุดหลุมฟังมันอยู่ดี ไหนๆ ตอนนี้มันก็อยู่ในหลุมแล้ว ก็กลบฝังไปเลยดีกว่า”
ก็เลยช่วยกันตักดินเทลงไปในบ่อ ลามันคงรู้ชะตาชีวิตจึงร้องอย่างโหยหวน แต่สักพักก็เงียบไป ก็พากันคิดว่ามันคงจะตายแล้ว แต่พอก้มมองดูกลับเห็นลายังยืนอยู่เฉย เมื่อตักดินลงไป ลามันก็สลัดดินออกแล้วเหยียบดินขึ้นมา ทำอย่างนี้ไปเรื่อยๆ สุดท้าย ลาก็รอดบ่อก็ได้กลบ
“ลาตัวนี้สะท้อนให้เห็นถึงความอดทน
หรือ ความที่มันมี AQ สูง
ทั้งๆ ที่เจอวิกฤติกลับพลิกเป็นโอกาสได้
จากดินที่จะฆ่ามัน
กลับกลายเป็นสิ่งที่ช่วยชีวิตลาให้ขึ้นจากหลุมได้”
พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป
ฆราวาสญาติโยมทั้งหลาย อยากให้ดูลาตัวนี้เป็นกรณีศึกษา ไม่ว่าจะเกิดเรื่องร้ายใดมา ขอให้อดทนตั้งสติ และค่อยๆ พิจารณา บางทีปัญหาที่เราคิดว่ามันใหญ่ยาก มันอาจจะเป็นแค่เส้นผมบังภูเขาก็เป็นได้ ปัญหาที่เรากำลังท้อมองดูดีดี บางทีมันก็แค่แบบฝึกหัดที่ทำให้เราแกร่งขึ้นนั้นเอง
ความเป็นครอบครัว หากมัวแต่โทษกันไปมาปัญหาก็ไม่ถูกแก้ไข และอย่าหันไปหาสุรายาเมามันจะยิ่งเพิ่มปัญหาให้เลอะเทอะกว่าเดิม
“ความอดทนเป็นคุณสมบัติของนักสู้ คือ สู้ กับความอ่อนแอของใจเราเองนี่แหละ”
พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป
จงยิ้มให้กับทุกปัญหา สบตากับทุกข์อุปสรรค ผู้เขียนยังไม่รับรองหรอกว่าทุกคนจะชนะ แต่ก็มั่นใจว่าเราจะผ่านพ้นทุกขวากหนามก้าวไปสู่เส้นชัยอย่างแน่นอน ไม่ว่าเป้าหมายนั้นจะเป็นอะไร ใจที่มีความอดทนย่อมไปถึงเสมอ
จะดีแค่ไหนหากทุกคนในครอบครัวจับมือสบตาแล้วก็ตะโกนพร้อมกันว่า “สู้” (กับกิเลสในใจเราเอง)
“ขันติ คือ ความอดทน เราจะผ่านพ้นเรื่องร้ายๆ ไปด้วยกัน” เขียนโดย พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป กลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม / สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ
