ปีนี้วันออกพรรษา ตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ วัน อาทิตย์ที่ ๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ และในวันเดียวกันนี้เองคือวันที่ ๑๓ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๒ เป็นวันสำคัญยิ่งของชาวไทยคือเป็นวันครบรอบ ๓ ปีแห่งการเสด็จสวรรคตของ “พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร” ในหลวงรัชกาลที่ ๙ พระมหากษัตริย์ผู้เป็นที่รักยิ่งของปวงชนชาวไทย
จาริกธรรมสกอตแลนด์ ตอนที่ ๑๕
ชาวไทยในสกอตแลนด์ เข้าวัดทำบุญวันออกพรรษา
น้อมถวายเป็นพระราชกุศล ครบรอบวันสวรรคต ๓ ปี ร.๙
โดย พระใบฏีกาคทาวุธ คเวสกธมฺโม
วันออกพรรษาเป็นวันที่ได้สิ้นสุดการจำพรรษาของพระภิกษุ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “วันปวารณา” หรือ “วันมหาปวารณา” นอกจากจะเป็นวันที่พระภิกษุต้องอธิษฐานออกพรรษา ยังเป็นวันที่พระภิกษุจะได้ทำการปวารณากรรม เป็นการเปิดโอกาสให้พระภิกษุที่จำพรรษามาด้วยกันสามารถว่ากล่าวตักเตือนกันด้วยเมตตาจิตได้ และตามที่ปรากฏในพระไตรปิฎก เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงเสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ มายังโลกมนุษย์ หลังจากที่พระองค์ทรงได้เสด็จขึ้นไปจำพรรษา เพื่อแสดงธรรมเทศนาพระอภิธรรมปิฎกโปรดพระพุทธมารดาอยู่ที่ชั้นดาวดึงส์ และพระองค์ทรงเสด็จลงมาสู่โลกมนุษย์ด้วยบันไดทิพย์ ทั้ง ๓ โดยพระอินทร์ได้ให้พระวิษณุเนรมิตบันไดเงิน บันไดทอง และบันไดแก้ว ทอดจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์มาสู่โลกมนุษย์ที่เมืองสังกัสนคร จนเกิดเหตุการณ์ที่สำคัญเรียกกันในปัจุจันว่า “วันตักบาตรเทโวโรหณะ” เพราะมีพุทธศาสนิกชนจำนวนมากมารอรับเสด็จและตักบาตรในวันที่พระองค์เสด็จลงมาสู่โลกมนุษย์ และเป็นวันที่โลกทั้ง ๓ คือ สวรรค์ มนุษย์ และนรก(บาดาล) สามารถมองเห็นกันได้ทั้งหมด จึงเรียกวันนี้ว่า “พระพุทธเจ้าเปิดโลก”
สำหรับวันออกพรรษาในสังคมไทยก็เป็นที่คุ้นตาของทุกคน คือผู้คนก็จะได้เข้าวัดทำบุญ ปฏิบัติธรรม และภาพบรรยากาศแบบนี้ก็พบได้ในต่างแดนเช่นกัน เพราะคนไทยในประเทศสกอตแลนด์ ทั้ง ๒ วัด คือ วัดธรรมปทีป เมืองเอดินบะระ และวัดไทยพุทธาราม เมืองอเบอดีน ประเทศสกอตแลนด์ ได้เข้าวัดทำบุญตักบาตรเทโวโรหณะ ฟังธรรม รักษาศีล และเจริญจิตภาวนา เพื่อน้อมถวายเป็นพระราชกุศลในโอกาสครบรอบ ๓ ปีแห่งการเสด็จสวรรคตของ “พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร” ในหลวง รัชกาลที่ ๙
ในการนี้พระมหาทินกร วรญาโณ พระวิทยากรกลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมฯ ประธานสงฆ์วัดธรรมปทีป เมืองเอดินบะระ สกอตแลนด์ กล่าวถึงวัตถุประสงค์ของการจัดงานครั้งนี้ว่า
“ชาวพุทธไทยในประเทศสกอตแลนด์ ได้ช่วยกันสืบสานประเพณีที่มีความสำคัญเรียกว่าวันออกพรรษา และยังเป็นวันระลึกถึงเหตุการณ์ที่สำคัญ ๒ เหตุการณ์คือ
๑) วันตักบาตรเทโวโรหณะ เป็นวันที่ชาวพุทธร่วมกันทำบุญตักบาตร เนื่องในวันออกพรรษา ปรารถเหตุที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากเทวโลกหลังจากที่เสด็จขึ้นไปจำพรรษาและเทศน์โปรดพระพุทธมารดาที่ชั้นดาวดึงส์
๒) วันคล้ายวันสวรรคต พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ ชาวไทยในสกอตแลนด์ได้ร่วมกันจัดพิธีบำเพ็ญกุศลแด่พระองค์ท่าน
ทั้ง ๒ เหตุการณ์ข้างต้นล้วนมีความหมายและความสำคัญสำหรับชาวไทย วัดธรรมปทีป เมืองเอดินบะระ และวัดไทยพุทธราราม เมืองอเบอดีน ประเทศสกอตแลนด์ได้จัดงานครั้งนี้เพื่อปรารภถึงเหตุการณ์สำคัญในอดีตที่ผ่านมา เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้ร่วมกันทำบุญ ฟังธรรม เพื่อนำหลักธรรมไปประยุกต์ใช้ รวมทั้งมีการเจริญจิตภาวนา และการทำบุญอุทิศให้บรรพบุรุษ เพื่อแสดงออกถึงความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ไทย”
และพระอาจารย์วิทยา ญาณเวที พระวิทยากรกลุ่มเพื่อชีวิตดีงาม สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมฯ ประธานสงฆ์วัดไทยพุทธาราม เมืองอเบอดีน สกอตแลนด์ กล่าวถึงการจัดงานว่า
“ทุกคนที่เดินทางมาร่วมงานในวันนี้ มีความปลาบปลื้มเป็นโสมนัสที่ได้มีโอกาสทำบุญถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระองค์ท่าน แม้ว่าจะเดินทางมาทำงานที่แดนไกล สิ่งที่นำติดตามมาด้วยคือความเป็นไทย หลักการดำเนินชีวิตที่พระองค์ท่านทำเป็นแบบอย่าง คือ หลักเศรษฐกิจพอเพียง อีกส่วนหนึ่งทำให้รู้สึกประชาชนชาวไทยที่พบเจอกันก่อให้เกิดความอบอุ่น มีการแบ่งปันซึ่งกันและกัน รับรู้ถึงความซาบซึ้งน้ำใจ มิตรไมตรีที่ดีต่อกัน มีความห่วงใยกัน เพราะว่าทุกคนทุกท่านรักพระองค์ท่านเหมือนกัน และพระองค์ท่านทรงรักปวงชนชาวไทยทุกคนไม่ว่าจะอยู่สถานที่ใด พระองค์ทรงห่วงใยทุกคน
ชาวไทยในประเทศสกอตแลนด์ทุกคน สัมผัสได้ถึงความรักภักดีที่เทิดทูนและคิดถึงในหลวงรัชกาลที่ ๙ เป็นที่สุด ผ่านกิจกรรมจุดเทียนชัยน้อมรำลึกถึงพระองค์ท่านในวันคล้ายวันสวรรคต ๑๓ ตุลาคม เนื่องจากวันนี้เป็นโอกาสเดียวที่ครบรอบการจากไปของพระองค์ท่าน ซึ่งทุกคนแสดงออกถึงความระลึกถึงพระองค์ท่านนั้นอยู่ตลอดเวลา พระองค์ได้ฝากหลักในการดำเนินชีวิต ในฐานะพสกนิกรชาวไทยจำดำรงตนอยู่พลเมืองที่ดี ประชาชนที่ดี และทำหน้าที่ของตนเองให้ดี ในช่วงที่จุดเทียนน้อมรำลึกถึงพระองค์ท่าน ทำให้พสกนิกรชาวไทยที่เดินทางมาร่วมงานมีความปลาบปลื้มและซาบซึ้งในความจงรักภักดีและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่าน ที่ทรงอุทิศพระวรกาย เพื่อพสกนิกรชาวไทยทุกคน”
ทั้งนี้ การที่คนไทยในสกอตแลนด์ได้เข้าวัดธรรมปทีป เมืองเอดินบะระ และวัดไทยพุทธาราม เมืองอเบอดีน ประเทศสกอตแลนด์ สามารถถอดบทเรียนกับกิจกรรมบุญในครั้งนี้ไปบูรณาการปรับใช้กับการดำเนินชีวิตในปัจจุบัน เพื่อให้เกิดความดีงามแก่ตนเองได้ดังนี้
ประการที่หนึ่ง “การว่ากล่าวตักเตือนซึ่งกันและกัน” ในวันปวารณาออกพรรษานี้ พระสงฆ์ได้เปิดโอกาสให้พระภิกษุที่จำพรรษาอยู่ด้วยกันสามารถว่ากล่าวตักเตือนกันได้
ในโอกาสนี้ เราก็สามารถถือเอาวันนี้ ได้เปิดใจพูดคุย ตักเตือน ว่ากล่าว ซึ่งกันและกันได้ และร่วมกันหาทางออกของปัญหาไปด้วยกัน เพราะบางครั้งการแก้ไขปัญหาที่ดีที่สุดคือ “การพูดคุยกัน” สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับสังคมได้ เช่น ครอบครัว สถานศึกษา หน่วยงานภาครัฐและเอกชน รวมถึงในรัฐสภา เป็นต้น แต่หลักการพูดคุยกันดังกล่าวต้องประกอบไปด้วย
๑) ผู้ว่ากล่าวตักเตือน จะต้องพูดด้วยความเมตตาธรรม พร้อมทั้งปรารถนาดีต่อผู้ที่ตนกว่ากล่าว หรือเรียกว่า การพูดนั้นต้องประกอบไปด้วยมีเมตตาธรรมทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ
๒) ผู้ถูกว่ากล่าวตักเตือน ควรมีใจเปิดกว้าง ฟังและมองเห็นความปรารถนาดีของผู้ตักเตือน ให้คิดเสมือนว่ามีผู้มาเตือนเสมือนมีผู้มาชี้ขุมทรัพย์ให้
ประการที่สอง “กตัญญูกตเวที” การที่พระพุทธองค์ได้เสด็จไปแสดงพระธรรมศาสนา โปรดพุทธมารดา เป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวที เราสามารถนำเรื่องที่เกิดขึ้นมาเป็นแบบอย่างในการใช้ชีวิตได้
“กตัญญูกตเวที” หมายถึง การรู้พระคุณผู้ที่เคยมีอุปการคุณ หรือเคยมีบุญคุณช่วยเหลือเรา แล้วก็ตอบแทนคุณหรือช่วยเหลือผู้ที่เคยมีอุปการคุณต่อเราเช่นกัน ดังที่เคยมีผู้กล่าวไว้ว่า ลูกชายลูกหญิง เมื่อรู้และระลึกถึงพระคุณของพ่อแม่แล้ว พึงปฏิบัติดีตอบแทนพระคุณท่าน โดยประการต่างๆ ดังนี้
“ช่วยทำกิจของท่านด้วยความเต็มใจ ไม่บิดพลิ้วหรือคอยหลีกเลี่ยง, ดำรงวงศ์สกุลของท่านไว้ให้ดี ไม่ทำให้เสื่อมเสีย, ประพฤติตนให้เหมาะสมกับความเป็นทายาทของท่าน, ปรนนิบัติและรักษาน้ำใจท่าน ไม่ทำให้ท่านต้องเสียน้ำตา เสียน้ำใจ เพราะความประพฤติไม่ดีของตน, ท่านเลี้ยงดูเรามาแล้ว เมื่อเรามีกำลังพอก็เลี้ยงดูท่านตอบ ท่านล่วงลับไปแล้ว ก็ทำบุญอุทิศให้”
และความกตัญญูกตเวทีนั้นถือว่าเป็นเครื่องหมายของคนดี ดังพุทธพจน์ที่ว่า “นิมิตตัง สาธุรูปานัง กตัญญูกตเวทิตา” ความกตัญญูกตเวที เป็นเครื่องหมายแห่งคนดี”
ประการที่สาม “เดินตามรอยพ่อหลวง” การที่ทุกท่านได้เข้าวัดทำบุญในวันออกพรรษาเพื่อน้อมถวายเป็นพระราชกุศล รัชกาลที่ ๙ เป็นการระลึกถึงความดีของพระองค์ท่าน และแสดงออกถึงความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ไทย และให้เราตระหนักรู้ว่าสถาบันพระมหากษัตริย์สำคัญเป็นอย่างยิ่ง เปรียบเสมือนเป็นหัวใจของสังคมไทย
เรายังสามารถน้อมนำพระราชดำรัสของพระองค์ท่านมาเป็นหลักในการดำเนินชีวิต โดยเฉพาะหลักแนวคิดว่าด้วยเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งจะทำให้เราสามารดำรงชีวิตรอดผ่านในยุคที่เศรษฐกิจของสังคมโลกกำลังมีความผันผวนจนเกิดปัญหากระทบเศรษฐกิจทั่วโลก
ดังนั้น ในฐานะสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นศูนย์รวมจิตใจของคนไทย จึงขอน้อมนำพระบรมราโชวาทของพระองค์ท่านให้คนในสังคมได้นำมาเป็นหลักของบ้านเมืองที่ว่า “ในบ้านเมืองนั้น มีทั้งคนดีและคนไม่ดี ไม่มีใครที่จะทำให้ทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด การทำให้บ้านเมืองมีความปกติสุข เรียบร้อยจึงมิใช้การทำให้ทุกคนเป็นคนดี หากแต่อยู่ที่การส่งเสริมความดี ให้คนดีปกครองบ้านเมือง และคุมคนไม่ดี ไม่ให้มีอำนาจไม่ให้ก่อความเดือดร้อนวุ่นวายได้”
จาริกธรรมสกอตแลนด์ ตอนที่ ๑๕
“ชาวไทยในสกอตแลนด์ เข้าวัดทำบุญวันออกพรรษา
น้อมถวายเป็นพระราชกุศล ครบรอบวันสวรรคต ๓ ปี ร.๙“
โดย พระใบฏีกาคทาวุธ คเวสกธมฺโม
ติดตามได้ในคอลัมน์ เขียนธรรมสื่อถึงโลก
(หน้าธรรมวิจัย นสพ. คมชัดลึก วันอังคารที่ ๒๙ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๒)
“ความกตัญญูกตเวทีนั้นถือว่าเป็นเครื่องหมายของคนดี ดังพุทธพจน์ที่ว่า นิมิตตัง สาธุรูปานัง กตัญญูกตเวทิตา : ความกตัญญูกตเวที เป็นเครื่องหมายแห่งคนดี”
พระใบฏีกาคทาวุธ คเวสกธมฺโม ผู้เขียน
