บุญนี้เพื่อพ่อแม่
บวชเณรภาคฤดูร้อน ซัมเมอร์แคมป์แบบไทยๆ
โดย พระมหาประสิทธิ์ ญาณปฺปทีโป
ช่วงปิดภาคเรียนใหญ่ เยาวชนไทยหลายคนเลือกที่จะใช้เวลานี้บรรพชาเป็นสามเณรเพื่อฝึกหัดดันตน และปฏิบัติตนตามแนวทางวิถีพุทธ การบวชเณรฤดูร้อนจึงกลายเป็นประเพณีของหลายพื้นที่มีการจัดเป็นประจำทุกปี
การบวชเณรฤดูร้อน ถือเป็นซัมเมอร์แคมป์ (summer camps) แบบไทยๆ เพราะเด็กจะต้องออกจากบ้านมาเรียนรู้การใช้ชีวิตแบบสามเณร แม้จะไม่มีปีนเชือกกระโดดกำแพง แต่มีสวดมนต์ไหว้พระ เดินจงกรม บางที่มีเดินทางไกลด้วยเหมือนกัน เน้นฝึกทักษะทางด้านจิตใจอารมณ์ และสังคม
แต่ก็มีหลายคนที่อาจจะยังนึกไม่ออกว่าการบวชเณรฤดูร้อนจะตอบโจทย์อะไรให้สังคม หรือมีวัตถุประสงค์อะไรในการบวช ซึ่งก็ไม่ใช่แค่บวชเณรฤดูร้อนเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการบวชของใครสักคน ซึ่งอาจจะมีเหตุผลแตกต่างหลากหลาย แต่โดยรวมแล้วก็คล้ายๆ กัน ซึ่งหลวงพ่อพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) ได้สรุปวัตถุประสงค์การบวชไว้ ๔ ประการ คือ
- เป็นการทำหน้าที่ชาวพุทธ เพราะชาวพุทธมีหน้าที่ในการทำนุบำรุง รักษาและศึกษาคำสอนของพระพุทธเจ้ามาประพฤติปฏิบัติให้เห็นผลเชิงประจักษ์
- การทำหน้าที่ของคนไทย พระพุทธศาสนากลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรม และภูมิปัญญาของบรรพชน ที่ได้ส่งต่อสู่คนรุ่นหลัง เราเป็นคนไทยรู้และเข้าใจถึงบทบาทสำคัญของพระพุทธศาสนาที่มีผลต่อสังคมไทย และคุณูปการอันอเนกอนันต์ที่เราได้รับจากคำสอนของพระพุทธองค์ที่ซึมซับอยู่ในวิถีไทย การที่เราบวชจึงเป็นการทำหน้าที่คนรุ่นใหม่จะรักษาไว้ซึ่งรากเหง้าอันดีงามของสังคมไทย
- เป็นการสนองคุณบิดามารดา เรารับรู้กันดีอยู่แล้วว่า การบวชนั้นเป็นแนวทางแห่งการทดแทนพระคุณของพ่อแม่ที่สำคัญ ลูกได้ตั้งใจเข้ามาบวชฝึกฝนอบรมตนเองให้เป็นผู้ที่มีความรู้ในหลักธรรมเพื่อน้อมนำสู่การใช้ชีวิตที่ดีงาม ถือเป็นความหวังของพ่อแม่ทุกคนที่ปรารถนาให้บุตรหลานนั้นได้แนวทางในการดำเนินชีวิตที่ถูกต้องเหมาะสม และการบวชเรียนก็คือแนวทางสู่การเรียนรู้หลักของการใช้ชีวิตตามแนววิถีพุทธ วิถีแห่งความสุข คือความสุขของพ่อแม่และทุกๆ คน
- เป็นการศึกษาฝึกอบรมพัฒนาตนเอง คือเป้าหมายสำคัญของการบวช คือการพัฒนาคุณภาพชีวิตของตนเอง ปรับพฤติกรรมทั้งทางกาย วาจา ใจ และปัญญา คือการรู้เข้าใจตามความเป็นจริงของสิ่งทั้งปวง ก็ถ้าข้อนี้ทำได้สมบูรณ์วัตถุประสงค์ข้ออื่นๆ ก็จะบริบูรณ์นั่นเอง เพราะสุดท้ายแล้ว การบวชสำคัญที่สุดก็คือตัวเราเอง
ผู้เขียนพาสามเณรน้อยทำกิจกรรม ถามว่า บวชเพื่ออะไร หรือ มีแรงบันดาลใจในการบวชอย่างไรบ้าง ส่วนหนึ่งก็เพื่อให้เขาได้ทบทวนตนเอง ถึงการสมัครใจมาบรรพชาครั้งนี้เพื่ออะไร? ไม่ใช่บวชตามเพื่อน บวชทานข้าวฟรี บวชหนีงานบ้าน เหมือนใครเขาแซวกัน สามเณรน้อยตอบไม่ประสาแค่พูดว่า “บุญที่บวชนี้เพื่อแม่ครับ”
แน่นอนว่าเป็นคำง่ายๆ จากสามเณรตัวน้อยๆ แต่กลั่นใสซื่อตรงจากใจที่บริสุทธิ์ ว่าการสละจากความสนุกจากเกม ลาจากบ้านที่นอนห้องปรับอากาศสบายมานอนมุ้งสายเสื่อกกกับหมอนขิดแข็งๆ ฉันสองมื้อถือบาตรตักทุกอย่างที่จะฉันลงไป มีบางรูปรับน้ำอัดลมมาด้วยแม้จะใส่ในแก้วแต่กว่าจะเดินถึงที่นั่ง แก้วก็คว่ำน้ำอัดลมลงไปผสมกลมเกลียวกันกับอาหารในบาตร แน่นอนสามเณรฉันจนหมด
ทั้งหมดที่ทำนั้นไม่ใช่แค่เพื่อฝึกฝนตนเองเท่านั้น แต่ยังมุ่งมั่นตั้งใจแผ่บุญและความดีเพื่อคนที่รักและสำนึกในพระคุณอันยิ่งใหญ่
การบ่มเพาะฝึกฝนอบรมตนเองของสามเณร ไม่ใช่เรื่องสนุก แม้จะดูง่ายๆ แต่หลายคนก็จะรู้ดีว่า กว่าจะผ่านวันคืนมาได้ มีแต่สิ่งที่ฝืนความรู้สึกทั้งนั้น ฝืนฉันทั้งๆ ที่ยังไม่หิว ฝืนอดทั้งๆ ที่หิวแทบแย่ ฝืนนั่งทั้งๆ ที่อยากจะวิ่ง ฝืนทนทั้งๆ ที่แสนจะง่วง หากไม่อดทนมุ่งมั่นตั้งใจแล้วละก็ มักจะไม่รอดถึงวันสุดท้าย
ฝึกก็คือการฝืน การเรียนรู้ที่ฝืนใจให้ได้ เป็นการฝึกทักษะทางอารมณ์ ตามรู้ใจจนเห็นความรู้สึกที่เกิดขึ้นของตนเอง เมื่อมีความรู้สึกอะไรเกิดขึ้นในใจ ก็สามารถรู้ทัน เช่น รู้สึกโกรธ ก็เห็นความโกรธของตัวเอง พอรู้ตัวความโกรธมันก็กลัวเราแล้ว มันจะลดลงทันที แค่นี้ก็สามารถบริหารอารมณ์โกรธได้ เรียกว่าเป็นความฉลาดทางอารมณ์ ถือว่าเป็นจิตภาวนา คือ การพัฒนาจิตใจอย่างหนึ่งซึ่งเป็นบุญชื่อว่า “ภาวนามัย” บุญสำเร็จด้วยการเจริญจิตภาวนา
การทำบุญด้วยจิตภาวนา เป็นการสร้างบารมีสูงสุดและยิ่งใหญ่ และเด็กๆ เหล่านี้ กำลังสร้างบุญเพื่อคนที่เขารักและมีพระคุณอันยิ่งใหญ่ เป็นสิ่งที่น่าอนุโมทนา ก็ขอเชิญท่านทั้งหลายได้ร่วมอนุโมทนาบุญกับวัดใกล้บ้านที่จัดบวชและฝึกอบรมเยาวชนในช่วงภาคฤดูร้อนนี้ เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการส่งเสริมศีลธรรมเยาวชนร่วมกัน ให้เป็นอนาคตที่ดีของชาติตลอดไป
