จาริกธรรมในอเมริกา (ตอนที่ ๑๐) “ในตัวเรามีประโยชน์อะไรบ้าง” โดย พระครูสมุห์สุพัฒน์ อนาลโย

จาริกธรรมในอเมริกา (ตอนที่ ๑๐)

ในตัวเรา มีประโยชน์อะไรบ้าง

โดย พระครูสมุห์สุพัฒน์ อนาลโย

ถามว่า ชีวิตของเรา เรารู้จักตนเองดีหรือยัง ไปลุ่มหลงตัวบ้างในคนอื่นบ้าง​  และที่หนักสุดหลงไปกับความคิดที่เกินความเป็นจริง​มากเกินไป​  หรือคิดไกลตัวเกินกำลังตัวเอง​ ซึ่งอยู่ในกรอบของอำนาจความโลภ… อยากได้​ อยากมี​ อยากเป็นเหมือนเขา​ ความโกรธ… ไม่ได้ดั่งใจหมาย​ปอง จึงโกรธเครียดแค้น​ พยาบาท​ อาฆาต​ เมื่อได้โกรธใจมันร้อนกว่าไฟ​ กว่าพระอาทิตย์จนหน้ามืดตามัว​ หน้าก็ไม่อยากจะเห็น​  สิ่งของๆ คนที่เราโกรธก็ไม่อยากเหลียวมองดู​เลย​ แม้แต่ศพก็ไม่เผาผีกัน

เจ้าตัวโกรธมาบดบังสติความรู้ตามความเป็นจริงขาดปัญญาทำให้ติดอยู่ความโกรธมันเป็นบ่วงแห่งมารที่มาคล้องคอเราไว้​แล้ว​ จะกลายเป็นคนเจ้าอารมณ์ร้อนหน้าตาตึงเครียดหาความสุขหรือจิตใจที่ปกติได้น้อย​ โกรธเพราะหลงยึดติดตัวเอง​ จนลืมความถูกต้องเอาแต่ถูกใจตนเองเท่านั้น

ความหลง… ไหลตามความอยากทั้งสามข้างต้น​  จนทำให้ติดกับดักของความลุ่มหลงไปกับรูป​ เสียง​  กลิ่น​ รส​ สัมผัส​  ธรรมมารมณ์ เมื่อได้ตามที่ต้องการคือพอใจ​ หากผิดหวังเสียใจก็จบลมหายใจ​ของตน เพราะความหลงอย่างไร้สติ ขาดความรู้สึกตัวที่แท้จริง หรือไม่เห็นสภาวะจิตตามความเป็นจริง

เวลาทุกข์จากความหลงไม่รู้ตัว ลองหันมาถามตัวเองว่า ชีวิตน้อยๆ สั้นๆ นี้หาประโยชน์อะไรได้บ้างในตัวเรา

​ ครั้งหนึ่งเกิดมาไม่ทำความดีก็เสียดายชีวิตก่อนที่จะตายลาจากโลกใบนี้​  

เราจะสร้างประโยชน์อะไรไว้ในโลกใบนี้ได้บ้าง​ ถามใจตนเองและตอบใจตนเอง

แท้จริงแล้ว ชีวิตตัวกับความคิด​ กายกับใจ​ รูปกับนาม​ จริงอย่างปรมัตถ์กับปลอม​อย่างสมมุติ​ ตัวเรามีตา​ หู​ จมูก​ ลิ้น​ กาย​ ใจ หาประโยชน์อะไรได้บ้าง

ตา… ประโยชน์ของตาหามองดูรูปสิ่งที่ดีมีประโยชน์ที่ไม่เกิดโทษ​ คืออะไร?

หู... ประโยชน์ของหู ฟังเสียงที่ก่อให้เกิดตัวปัญญาแก้ไขปัญหาได้ และดับความทุกข์ใจได้​ คือฟังเทศน์ฟังธรรมหล่อเลี้ยงจิตใจ​ เพื่อเป็นเข็มทิศบ่งบอกเส้นทางแห่งความดับทุกข์ที่ใจได้​  เรามีหรือยัง​?

จมูก… ประโยชน์ของจมูกไว้ดมกลิ่น​ แยกแยะกลิ่นอย่างมีสติปัญญาที่ไม่ก่อให้โทษแก่ร่างกาย​ มีอะไรบ้าง?

ลิ้น… ประโยชน์ของลิ้นรับรู้รสชาติของอาหารเปรี้ยวหวานเค็ม​  อันไหนควรและไม่ควรต่อร่างกายแล้วสามารถพัฒนาจิตใจให้สูงขึ้นได้​  รู้หรือยังเจอด้วยเองหรือยัง?

กาย… ประโยชน์ของกายสัมผัสรับรู้หนาวเย็นแข็งอ่อน​ กายเป็นที่อยู่​ ที่อาศัย​ บ้านเรือนของจิตใจ​ เพื่อให้จิตใจได้ทำงานอย่างถูกต้อง​

ถ้ามีความคิดเห็นที่ถูกต้องตามครองธรรมะ​ก็จะทำดี แต่ถ้าเห็นผิดจากธรรมะก็ทำบาปความชั่วเดือดร้อนแก่ตนและคนอื่น​  ทำลายกายเหมือนทำลายบ้านที่ตนอยู่อาศัย​  ไม่ทำความสะอาดจิตใจเหมือนเราทำบ้านสกปรก​  เราดูแลกายให้ดีเหมือนดูแลบ้านตนเองดีหรือยัง?

ใจ… ประโยชน์ของจิตใจรับรู้ธรรมารมณ์​  จิตใจหรือความคิด​ รับรู้อารมณ์ของจิตใจว่า​ ใจดี​ ใจชั่ว​ หรือใจเฉยๆ​ หรือคิดชั่ว​ คิดดี​ ไม่คิดอะไร​  จิตใจตัวนี้ทำงานตลอดเวลาได้​อย่างไร​ ​ คือเวลาเราไม่หลับ ตื่นอยู่นี้เราก็คิดตลอด​  เวลาเรานอนหลับก็คือความฝัน​ เวลาเรานอนกายไม่รับรู้​ กายหลับ​ กายพักผ่อน​ ความฝันคือความคิดหรือจิตมันทำงานอยู่​ เวลาเรานอนหลับเหมือนเราซ้อมตาย​ เราตื่นขึ้นมากายกับใจทำงานสัมพันธ์กัน​ เหมือนเราใช้ชีวิตใหม่อีกครั้ง   

จิตใจจะอยู่นิ่งได้ด้วยตัวสติสัมปชัญญะ​  ดังสุภาษิตที่ว่า

“สติมโต​ สทาภัททัง

จิตที่ฝึกดีแล้วนำสุขมาให้”

เราควบคุมจิตใจได้หรือยัง​ ครั้งหนึ่งเราควรควบคุมเฝ้าดูใจตนว่าไปในเส้นทางไหนได้บ้าง เราเป็นแค่ผู้เฝ้าดูรับรู้เท่าทันความรู้สึกตัว​  ทันความคิดตนหรือยัง?

สุดท้ายจริงๆ​ คือ​ กายของเราสามารถให้จิตหรือความคิดใช้ให้ไปทำความจริงที่ถูกต้องของธรรมะได้หรือยัง

ดังคำว่า “กายเป็นบ่าว(รับใช้)​ ใจเป็นนาย” 

ฉะนั้น​  ควรรู้สึกตัวใช้สติความควบคุมเฝ้าดูความคิดจิตใจที่ทำงานมันเองโดยธรรมชาติที่หลงทางไปทำชั่วบ้าง​ หรือไปถูกทางของธรรมะทำความดีบ้าง​ และที่สุดของที่สุดคือ ไม่ติดดีไม่ติดชั่ว​ ใช้จิตให้ปล่อยวางเฉย​  ไม่ยินดียินร้ายตามเส้นทางสายกลาง ต้องอาศัยประโยชน์จากกายและจิตใจ​ เพื่อพัฒนาสู่เส้นทางของอริยมรรค​ จึงจะดับความทุกข์ได้​เท่านั้น

ในตัวเรามีประโยชน์อะไรบ้าง

โดย พระครูสมุห์สุพัฒน์  อนาลโย

จากคอลัมน์ ธรรมลิขิต (หน้าธรรมวิจัย นสพ.คมชัดลึก วันอังคารที่ ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๖๒)