สละตัวตนเพื่อเข้าถึงธรรม โดย พระพิทยา ฐานิสสโร

สละตัวตนเพื่อเข้าถึงธรรม

โดย พระพิทยา ฐานิสสโร

ในช่วงเวลาเมื่อวันที่ ๑๘ – ๒๒ เมษายน พ.ศ.๒๕๖๒  ที่ผ่านมา มีคนไทยประมาณสามสิบกว่าชีวิต ร่วมปฏิบัติภาวนาวันหยุดเทศกาลอีสเตอร์ ขณะที่อีกหลายคนสนับสนุนด้วยการเป็นเจ้าภาพอาหารแก่ผู้ปฏิบัติธรรมที่วัดธรรมปาละ สวิตเซอร์แลนด์ ในเวลาเช้าของวันอาทิตย์ที่ ๒๑ เมษายน ซึ่งเป็นวันอีสเตอร์พอดี

ในวันนั้น อีกมุมโลกหนึ่ง เกิดเหตุระเบิดพลีชีพ และมีการลอบวางระเบิดครั้งร้ายแรงในโบสถ์คริสต์ ๓ แห่งและโรงแรมหรู ๓ แห่งทั่วประเทศศรีลังกา ต่อมาในเวลาบ่ายวันเดียวกันที่ชุมชนการเคหะและเกสต์เฮาส์ในย่านชานเมืองของนครโคลัมโบก็เกิดเหตุระเบิดเช่นเดียวกัน

เหตุการณ์ทั้งหมดส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย ๒๕๓  คน ในจำนวนนี้เป็นชาวต่างชาติ ๔๖ คน และเจ้าหน้าที่ตำรวจ ๓ นาย มีผู้บาดเจ็บอีกประมาณ ๕๐๐ คน

เหตุการณ์นี้เป็นการก่อการร้ายขนาดใหญ่ครั้งแรกที่เกิดขึ้นในศรีลังกานับตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๕๒ ซึ่งเป็นปีสิ้นสุดสงครามกลางเมือง

           ตั้งแต่วันที่ ๕ พฤษภาคม ถึงวันที่ ๔ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๖๒ เป็นเดือนเราะมะฎอน หรือ “รอมฎอน” คือเดือนที่ ๙ ของปฏิทินฮิจญ์เราะฮ์ในศาสนาอิสลาม เป็นเดือนที่มุสลิมถือศีลอดทั้งเดือน ด้วยเหตุนี้จึงเรียกกันอีกชื่อหนึ่งว่า “เดือนบวช” และถือว่าเป็นเดือนที่สำคัญที่สุดเดือนหนึ่ง มุสลิมจะต้องอดอาหารเพื่อที่จะได้เข้าถึงอัลลอฮ์ และเพื่อให้มีความอดทน (ตบะ), การอุทิศส่วนกุศล ระลึกถึงภาวะขาดแคลนอาหาร และผู้ที่ไม่ได้รับการดูแลจากสังคม เช่น คนยากจน เป็นต้น ซึ่งเดือนนี้ยังเป็นเดือนที่อัลกุรอานได้ถูกประทานลงมาเป็นทางนำให้กับมนุษย์ มุสลิมจึงต้องอ่านคัมภีร์อัลกุรอาน สำหรับกิจกรรมพิเศษของมุสลิมนิกายซุนนี คือการละหมาดตะรอเวียะฮ์ในยามค่ำของเดือนนี้

วันสำคัญ ประเพณีทางศาสนาไม่ว่าจะเป็นศาสนาใดๆ ก็ตาม จะมีการปฏิบัติตามหลักคำสอนทางศาสนาฝึกความอดทน ความเพียร ความเสียสละด้วยตนเอง หรือมารวมตัวกันของศาสนิกชนเพื่อประกอบพิธีกรรม รำลึกถึงคุณงามความดี และเรื่องราวที่ดีงามของบรรพบุรุษ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจที่จะสืบสานต่อด้วยการปฏิบัติตนตามคำสอน ในการเป็นศาสนิกชนที่ดี เพื่อเกิดเข้าใจในหลักสูงสุดของคำสอน จนเกิดความเมตตา กรุณาต่อสรรพชีวิตอย่างไม่มีขอบเขต ไม่มีที่สุด ไม่มีประมาณอย่างไม่เฉพาะเจาะจงเพื่อความสงบสุขในการอยู่ร่วมกันอย่างแท้จริง แม้ต่างศาสนา ต่างความเชื่อ แต่ก็อยู่ร่วมกันอย่างสันติได้ โดยไม่ยึดเอาคำสอนใด คำสอนหนึ่งที่อาจได้รับการตีความโดยกลุ่มคนที่เห็นผิด จนทำให้เกิดความเข้าใจผิด สร้างความแตกแยกทั้งในศาสนิกชนที่นับถือศาสนาเดียวกันหรือต่างศาสนามาเป็นบรรทัดฐานการนับถือศาสนาของศาสนิกชนในศาสนานั้นๆ  ด้วยการสามารถพลีชีพตัวเองเพื่อทำร้าย ทำลายศาสนิกชนที่นับถือศาสนาเดียวกันหรือต่างศาสนา ต่างความเชื่อเพื่อเข้าถึงสิ่งสูงสุดแห่งคำสอนตามการกล่าวอ้าง ซึ่งการทำเช่นนี้ ไม่มีศาสนาไหนยอมรับได้ แม้แต่ศาสนาที่ตนเชื่อ ที่ตนตีความเพื่อให้เป็นไปในทำนองนั้นก็ตาม

ลูกศิษย์ชาวพุทธท่านหนึ่งที่เป็นเจ้าของกิจการร้านอาหารที่ประเทศเนเธอร์แลนด์ จะใช้เดือนแห่งการถือศีลอด ปฏิบัติตนเฉกเช่นคนมุสลิม และที่นอกเหนือกว่านั้น คือ รับประทานมังสวิรัติซึ่งกระทำอยู่เป็นประจำ พร้อมถือศีลอด ร่วมกับพนักงานที่ร้าน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิม

เธอกระทำเช่นนี้มาหลายปีอย่างมีความสุข และเธอได้รับประโยชน์มากมายจากการฝึกฝนตนในฐานะนักปฏิบัติไม่ว่าเป็นคำสอนจากศาสนาไหนก็ตาม แต่ถ้ามีประโยชน์สำหรับฝึกตนให้เป็นอิสระจากความยึดมั่นถือมั่นทั้งปวง กระทั่งเป็นอิสระจากคำสอนที่ตนนับถือ เพื่อเข้าถึงหลักธรรมอันสูงสุดของคำสอนนั้นๆ การปฏิบัติตามคำสอนเหล่านั้นถือว่าเป็นสิ่งดีงามและถูกต้องยิ่งนัก

ในช่วงวันหยุดอีสเตอร์มีลูกศิษย์ชาวไทยท่านหนึ่งมาปฏิบัติธรรมที่วัดธรรมปาละ เกือบที่จะอยู่ไม่ครบตลอดงานภาวนา เพราะตอนแรกเธอไม่สามารถอยู่กับตนเองได้ ไม่สามารถยอมรับความทุกข์ ความคับข้องใจในตัวเอง จากการที่ต้องฝึกตนให้อยู่กับความเงียบ อยู่กับลมหายใจเกือบตลอดเวลา ทำให้เห็นความคิดที่ไม่ดี ที่ไม่ค่อยมีโอกาสได้สัมผัสในช่วงชีวิตประจำวันที่ปล่อยให้จิตใจวุ่นกับเรื่องราวต่างๆ ในชีวิตจนถึงเวลานอน พอมีโอกาสได้หยุดนิ่ง ก็ยิ่งเห็นความวุ่นชัดเจนขึ้น แต่ส่วนใหญ่เป็นไปในทางที่ไม่ดีมากกว่า เพราะไม่มีพลังแห่งสติเพียงพอ ที่จะมองสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างที่เป็นโดยไม่ผลักใส รังเกียจ  ทำให้ร้อนใจ ทุกข์ใจอย่างที่สุด

แต่ด้วยพลังแห่งความเมตตา กรุณาและกำลังใจจากเพื่อนพี่น้องผู้ร่วมปฏิบัติ ทำให้เธอสามารถอยู่ต่อจนครบจนถึงวันสุดท้ายของงานภาวนา และเธอรู้สึกมั่นใจมากขึ้นเพราะสามารถข้ามพ้นช่วงเวลาแห่งความทุกข์ได้ เพราะความอดทน และกล้าเผชิญความทุกข์ในตัวเองได้อย่างตรงไปตรงมา  

อย่างไรก็ตาม เธอก็ยังคงต้องการกัลยาณมิตรที่ดีช่วยเกื้อกูล เป็นพลังแห่งความดีของกันและกัน ในช่วงเวลาที่ลำบาก ยากจะผ่านด้วยตนเองและจำเป็นต้องวินัย เพียรพยายามฝึกฝนตนเองต่อไป ฝึกที่จะอยู่ตนเอง กลับมาตระหนักรู้ลมหายใจแห่งสติมากยิ่งขึ้นด้วยความไม่ประมาท

ในวันเดียวกัน ร่างกายและจิตใจมีเรื่องราวเกิดขึ้นทั้งดีและไม่ดี หรือเป็นกลางๆ ตลอดทั้งวัน บางครั้งยังโผล่มาในความฝันด้วย เราจะรับมือกับสิ่งเหล่านี้อย่างไร นี่จึงเป็นเหตุผลที่เราจะต้องมาฝึกสติกัน เพราะทุกคนบนโลกใบนี้ ไม่ว่าจะเป็นที่บ้าน สังคม ที่ต่างๆ ในโลกก็จะประสบเหตุการณ์ต่างๆ เหมือนกัน เพราะทุกสิ่งทุกอย่างล้วนเป็นไปตามเหตุ ตามปัจจัย ไม่มีสิ่งใด ที่ไหน ที่จะเจออะไรดีกว่า หรือไม่ดีกว่า ทุกอย่างขึ้นอยู่กับบุคคลที่อยู่ในสถานที่นั้นๆ จะเรียนรู้จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างไร

 ในที่สุดแล้ว หากเราใช้ทุกเหตุการณ์เหล่านั้นมาน้อมนำพัฒนาจิตใจให้สูงยิ่งๆ ขึ้นไปด้วยการเห็นอนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา คือความที่ไม่เอาตัวเราเข้าไปตัดสิน ยึดมั่นในสิ่งนั้นๆ หากเราจะหล่อเลี้ยงความเมตตา กรุณาให้คงอยู่เสมออย่างเป็นปรกติ ทั้งแก่ผู้ที่เห็นผิด กระทำในสิ่งที่ไม่ดี และ ผู้ที่ตกเป็นเหยื่อของการกระทำนั้น แล้วมองทุกสถานการณ์ด้วยจิตใจที่เป็นกลาง เพราะทุกสิ่งมีชีวิต ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนเกี่ยวข้องสัมพันธ์ทั้งในด้านดี ไม่ดี หรือเฉยๆ เป็นธรรมดา  แล้วแต่การสร้าง และการกระทำร่วมกันมาของคนในที่นั้นๆ ซึ่งจะต้องรับผลแห่งการกระทำนั้นๆ ด้วยตนเองทั้งสิ้น

ผู้มีปัญญา จึงใช้ทุกโอกาสแห่งชีวิต น้อมนำทุกคำสอนไม่ว่ามาจากที่ใดๆ จากสิ่งสมมติแห่งคำว่า ศาสนาไหนๆ ก็ตาม มาประยุกต์ประพฤติ ปฏิบัติในแบบของตน เพื่อพัฒนาจิตใจให้เข้าถึงหลักธรรมซึ่งเป็นแก่นแห่งคำสอนนั้นๆ จนสามารถปล่อยวาง หลักคำสอน แต่ยังคงประพฤติตามหลักคำสอนเหล่านั้นอย่างอิสระ สงบเย็น รู้คุณค่าของทุกสิ่งที่บริโภค ดื่ม กินแต่พอดีด้วยความเคารพ ไม่มีเจตนาเบียดเบียนทั้งตนเองและผู้อื่น สามารถประกอบด้วยเมตตา กรุณาต่อทุกสรรพชีวิตอย่างไม่มีที่สุดที่ประมาณ นั่นอาจเป็นการสละชีวิตเพื่อรักษาธรรมเป็นแท้

พลีชีพตน คือละวางความยึดติดในตัวตน

เพื่อปฏิบัติให้เป็นอิสระจากกิเลสทั้งปวง คือ สิ่งยิ่งใหญ่ที่สุด

สุขสงบไม่ปรากฎในจิตที่เบียดเบียน

หากคิดว่าโลกนี้ไร้สงบ และจะสงบในโลกหน้าจริงหรือ?