จากการถอดบทเรียน “ โครงการเยี่ยมพระพบปะโยม” เมื่อวันที่ ๑๕-๒๒ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๙ ที่พระธรรมทูตอาสาห้าจังหวัดชายแดนใต้ ลงพื้นที่ให้กำลังใจกับพระสงฆ์และให้ธรรมะกับชาวบ้านในจังหวัดสงขลาและปัตตานี โดยสำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ
![พรุ่งนี้ยังจะมีไหม โดย โดย พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี ป.ธ.๙, ดร.](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/1-พรุ่งนี้ยังจะมีไหม.jpg)
พรุ่งนี้ยังจะมีไหม
โดย พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี ป.ธ.๙, ดร.
ตลอดระยะเวลาการเดินทางในพื้นที่ชายแดนใต้ ถ้าจะให้มีการจัดลำดับคำพูดใดที่ช่วยให้คนในพื้นที่เกิดกำลังใจและเป็นเหมือนคาถาช่วยเตือนตนเองอยู่เสมอแล้วละก็ พลอยให้นึกถึงคำพูดของคนในพื้นที่แดนใต้มากที่สุด
เช่นคำว่า “จะมีพรุ่งนี้ได้อีกกี่วัน”
เป็นการบอกเตือนสติตนเองให้รับรู้อันตรายทุกขณะ ทุกนาที
หรือคำว่า “อยู่ที่ไหนแล้วไม่ตายบ้าง”
คำนี้ช่วยทำให้เราหันมาพิจารณาชีวิตอย่างจริงจังได้ว่า ไม่มีที่ไหนปลอดภัย ถ้าเราประมาท
คำพูดเหล่านี้ทำให้นึกถึงปัจฉิมโอวาทหรือพระดำรัสสุดท้ายของพระพุทธองค์ที่ตรัสว่า
“อปฺปมาเทน สมฺปาเทถ” แปลให้เข้าใจง่ายๆ ว่า เธอจงใช้ชีวิตด้วยความไม่ประมาท
พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ เจ้าอาวาสวัดรัตนานุภาพ ประธานเครือข่ายพระธรรมทูตอาสา จ.นราธิวาส ได้เล่าให้ฟังว่าเมื่อพรรษาที่ผ่านมา (๒๕๕๙)
![พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ อดีตเจ้าอาวาสวัดรัตนานุภาพ ประธานเครือข่ายพระธรรมทูตอาสา จ.นราธิวาส ท่านมรณภาพในค่ำคืนของวันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๖๒ โดยไม่รู้ว่ากระสุนนัดนั้นมาจากไหน แต่ขอให้เป็นนัดสุดท้าย ที่จะทำให้เรากลับมาทบทวน และให้อภัยกัน เมตตาต่อกัน ในวันที่ความทุกข์จากกความสูญเสีย ความเจ็บปวด …ท่วมทับเรามากมายเหลือเกิน](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/S__5832720.jpg)
“มีพระรูปหนึ่งท่านเดินทางจากกรุงเทพเพื่อไปจำพรรษาในพื้นที่ อายุท่าน ๕๐ กว่าๆ ท่านไปๆ มาๆ ในพื้นที่หลายครั้ง ปีนี้หลังจากออกพรรษาท่านก็กลับขึ้นมากรุงเทพ เมื่อวานพอดีผมขึ้นมากรุงเทพจึงไปเยี่ยมท่าน ก็ดูท่านสุขภาพดี ไม่มีปัญหาอะไร ยังคุยกันอยู่ แต่วันนี้มีคนโทรศัพท์มาแจ้งให้ผมทราบข่าวว่าท่านสิ้นแล้วเพราะลื่นล้มในห้องน้ำ ผมตกใจ เพราะเมื่อวานท่านยังดีอยู่เลย”
เรื่องนี้ทำให้คำว่า “จะมีพรุ่งนี้ได้อีกกี่วัน” ฟังดูหนักแน่นขึ้นทันที และคำว่า “อยู่ที่ไหนแล้วไม่ตายบ้าง” ดังขึ้นอีกครั้ง เพราะคิดดูสิว่าท่านอยู่ภาคใต้มาตั้งหลายเดือนไม่เป็นอะไรเลย แต่พอขึ้นมากรุงเทพที่ไม่น่าจะมีอะไรเกิดขึ้น แต่กลับเป็นสถานที่สุดท้ายในชีวิตของท่าน
ได้ฟังเรื่องนี้ ผสมกับเรื่องราวการดำเนินชีวิตของพระและชาวพุทธในภาคใต้ แล้วทำให้นึกถึงธรรมะเรื่องความไม่ประมาทชัดขึ้น อย่าประมาทกับชีวิต และอย่าคิดว่าชีวิตนี้ปลอดภัย รีบทำดีเสียแต่ตอนนี้ อย่าคิดว่าวันพรุ่งนี้จะมีมาเสมอไป
![พรุ่งนี้ยังจะมีไหม โดย พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี ป.ธ.๙, ดร.](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/2-พรุ่งนี้จะยังมีไหม.jpg)
จากการถอดบทเรียน “ โครงการเยี่ยมพระพบปะโยม” เมื่อวันที่ ๑๕-๒๒ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๙ ที่พระธรรมทูตอาสาห้าจังหวัดชายแดนใต้ ลงพื้นที่ให้กำลังใจกับพระสงฆ์และให้ธรรมะกับชาวบ้านในจังหวัดสงขลาและปัตตานี โดยสำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ ก็ขอจบลงเพียงเท่านี้
หากทว่า การทำงานของพระธรรมทูตจิตอาสา ๕ จังหวัดชายแดนใต้นั้น ยังคงทำหน้าที่ตามพระธรรมวินัยในการเผยแผ่ธรรมมาจนถึงปัจจุบัน แม้ว่าจะมีพระธรรมทูตผู้สละชีวิตเพื่อธรรมรูปแล้วรูปเล่าในระหว่างการทำหน้าที่ เราก็ไม่หวั่น
![เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถร)](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/S__66297865-877x1024.jpg)
ดังปณิธานที่เจ้าประคุณ สมเด็จพระพุฒาจารย์(เกี่ยว อุปเสโณ) ให้โอวาทไว้เมื่อปี พ.ศ.๒๕๕๕ ว่า
“หากไม่มีพระสงฆ์ในพื้นที่ ชาวพุทธก็คงหมดที่พึ่ง แม้วันใดวันหนึ่งข้างหน้า พระพุทธศาสนาจะหมดไปจริงๆ ก็ขอให้พระสงฆ์เดินออกจากพื้นที่เป็นคนสุดท้าย”
![พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ อดีตเจ้าอาวาสวัดรัตนานุภาพ ประธานเครือข่ายพระธรรมทูตอาสา จ.นราธิวาส ท่านมรณภาพในค่ำคืนของวันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๖๒ โดยไม่รู้ว่ากระสุนนัดนั้นมาจากไหน แต่ขอให้เป็นนัดสุดท้าย ที่จะทำให้เรากลับมาทบทวน และให้อภัยกัน เมตตาต่อกัน ในวันที่ความทุกข์จากกความสูญเสีย ความเจ็บปวด …ท่วมทับเรามากมายเหลือเกิน](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/54194-576x1024.jpg)
ภาพวาดสีน้ำมันบนผ้าใบ โดย ศิลปินผู้อุทิศชีวิตเพื่อพระพุทธศาสนา จากเพาะช่าง
ท่านมรณภาพในค่ำคืนของวันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๖๒ โดยไม่รู้ว่ากระสุนนัดนั้นมาจากไหน
แต่ขอให้เป็นนัดสุดท้าย ที่จะทำให้เรากลับมาทบทวน และให้อภัยกัน เมตตาต่อกัน
ในวันที่ความทุกข์จากกความสูญเสีย ความเจ็บปวด …ท่วมทับเรามากมายเหลือเกิน
“พรุ่งนี้ยังมีอีกไหม” โดย พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี ป.ธ.๙, ดร.
จากคอลัมน์ ท่องเที่ยวโลกกะธรรม
หน้าพระไตรสรณคมน์ นสพ.คมชัดลึก วันพฤหัสบดีที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๕๖๒
![พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี ป.ธ.๙, ดร. ผู้เขียน ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศฯ](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/011-1-337x420.jpg)
ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร
สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคง
แห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศฯ
![](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/15KLE6S1_17102019-2222-261x1024.jpg)
!["ลมหายใจชายแดนใต้ บนเส้นทางแห่งศรัทธา" โดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท จัดพิมพ์โดย สถาบันพัฒนาพระวิทยากร โทร.๐๘๖-๗๖๗-๕๔๕๔ " โดย](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/images.jpg)
“ลมหายใจชายแดนใต้ บนเส้นทางแห่งศรัทธา” โดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท จัดพิมพ์โดย สถาบันพัฒนาพระวิทยากร โทร.๐๘๖-๗๖๗-๕๔๕๔
เรื่องราวของพระรูปหนึ่งเดินทางไปภาคใต้ เพื่อช่วยเหลือและเผยแผ่พระพุทธศาสนา แต่การเดินทางนั้น กลับกลายเป็นการเดินทางเข้าสู่ความเป็นพุทธะภายในตัวเอง
![](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/15KLE6S1_17102019-668x1024.jpg)