“ในปัจจุบัน การปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบตามพระธรรมวินัยอย่างเดียว มิอาจจะรักษาพระศาสนาไว้ได้ ในขณะที่นวัตกรรมของคนรุ่นใหม่ก้าวล้ำหน้าพระสงฆ์ ซึ่งเปรียบเสมือนตัวแทนของสังคมรุ่นเก่าไปแล้า หากพระสงฆ์ปิดกั้นตนเอง ไม่พยายามเรียนรู้ความรู้ใหม่ๆ ของคนในยุคนี้ ควบคู่ไปกับการปฏิบัติดีปฏิบัติชอบตามพระธรรมวินัย ไม่พยายามเข้าใจความรู้สึกนึกคิดของคนในปัจจุบัน และไม่พยายามที่จะหาวิธีการใช้ความรู้ของยุคสมัยเป็นสื่อในการถ่ายทอดคำสั่งสอนของพระพุทธศาสนา ก็ยากที่จะรักษาพระศาสนาไว้”
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ) ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
จากธรรมนิพนธ์ “เย็นหิมะในรอยธรรม”
“หากเอ่ยนามพระสงฆ์ ผู้เป็นต้นแบบแห่งสงฆ์ ที่พุทธบริษัทปรารถนาจะได้พบเห็น อันเป็นหนึ่งในทัสสนานุตตริยะ ที่เป็นมงคลยิ่ง เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) เป็นพระมหาเถระที่ได้รับการกล่าวนามถึงมากที่สุดรูปหนึ่ง ในประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา บนผืนแผ่นดินไทย
ด้วยใบหน้าที่เปิดยิ้ม ฉายแววแห่งความเมตตา ทักทายผู้คนทุกชนชั้นที่พบเห็น “เจ้าประคุณสมเด็จฯ เป็นผู้ริเริ่มวางรากฐานแนวคิดนำพระพุทธศาสนาก้าวเข้าสู่โลกยุคใหม่ และนำพระพุทธศาสนาขจรขจายไปก้องโลก “เรื่องราวชีวิตของท่านจึงน่าสนใจยิ่ง”
น่าสนใจเนื่องเพราะ ความคิด ปฏิปทา และจริยาวัตรของท่าน ได้จุดประกายอุดมการณ์ความคิดฝัน สร้างแรงบันดาลใจให้กับพระสงฆ์รุ่นใหม่ ทำงานพระศาสนาอย่างอุทิศชีวิต “แทบไม่น่าเชื่อว่า ชีวิตของพระสงฆ์รูปหนึ่ง เมื่อแรกตั้งใจบรรพชาเป็นสามเณรเพียง ๗ วัน แต่กลับดำรงตนอยู่ในสมณเพศตลอดมาตราบเข้าสู่วัยชรา และสามารถสร้างคุณูปการแก่พระพุทธศาสนาได้อย่างน่าอัศจรรย์ “เหมือนชีวิตเกิดมาเพื่อต่อลมหายใจพระพุทธศาสนา “
๔๐ ปี ที่รอยเท้าเหยียบย่างลงบนหิมะอันหนาวเหน็บ ณ แผ่นดินนอกอาณาเขตพระพุทธศาสนา กว่าบัวจะบานกลางหิมะ กว่าพระธรรมทูตจะยืนได้อย่างสง่า และกว่าพระพุทธศาสนาจะเดินทางไปทั่วทุกมุมโลก
“จากนี้ไป โลกจะจดจำจารึกเรื่องราวชีวิตของผู้บุกเบิกแผ่นดินแห่งใหม่ให้กับพระพุทธศาสนา ในนาม พระมหาเถระผู้เป็นประวัติศาสตร์ความทรงจำพระพุทธศาสนาโลก”
จากคำนำ “คณะผู้จัดทำ” ธรรมนิพนธ์ “ชีวิตและความคิด : สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) พระมหาเถระผู้เป็นประวัติศาสตร์ความทรงจำพระพุทธศาสนาโลก ” : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พิมพ์ในงานออกเมรุพระราชทานเพลิงศพ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถร ป.ธ.๙) ในวันอาทิตย์ที่ ๙ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๕๗ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสขอขอบคุณ ภาพจาก facebook วัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร
“เราตายได้ แต่พระพุทธศาสนาตายไม่ได้”
น้อมเศียรเกล้าอภิวาท อาจาริยบูชา
๑๐ สิงหาคม ๒๕๖๓ : ๗ ปี มรณกาล
สมเด็จพระพุฒาจารย์
(เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ)
“อเมริกาในรอยธรรม”
จากธรรมนิพนธ์เรื่อง “เย็นหิมะในรอยธรรม”
: สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ)
ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
“หลวงพ่อไปอเมริกาครั้งแรกปี พ.ศ.๒๕๑๕ ขณะเป็นเลขาธิการมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย “สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ และเจ้าคุณพรหมคุณาภรณ์ (ปัจจุบัน สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต)) ไปด้วย เพื่อพบปะนักศึกษาในมหาวิทยาลัยต่างๆ ตามคำนิมนต์ของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา
สมัยนั้นคนไทยยังไม่มาก ส่วนใหญ่ ส่วนใหญ่คนไทยไปอยู่ไม่ถูกต้องตามกฎหมาย การเดินทางและการเป็นอยู่ในสมัยนั้นจึงลำบากมาก แต่ก็ต้องทน เพราะต้องการพบปะคนไทย เพื่อจะได้หาวิธีให้มีวัดเกิดขึ้นให้ได้ บางครั้งพักที่สถานทูตไทย บางครั้งพักที่สำนักงาน ก.พ. บางครั้งก็พักตามมหาวิทยาลัย แต่โดยมากพักตามบ้านคน
ทีแรกไปอเมริกา เขาจัดให้จำวัดที่สถานทูตไทยด้วยกันทั้ง ๓ องค์ ภายหลังทั้งสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ กับเจ้าคุณประยุทธ์ต่างก็แยกกันไปจำวัดที่ต่างๆ กัน เพื่อจะได้มีโอกาสพบคนมาก สมัยนั้น ท่านทูตสุนทร หงส์ลดารมภ์ เป็นทูตอเมริกา ท่านบอกหลวงพ่อว่า คนไทยยังเชื่อพระ ให้บอกคนไทยที่มาอยู่ที่นี่ด้วยเถอะ ให้พากันกลับเมืองไทยทีเถอะ มาอยู่เป็นโรบินฮู้ดอย่างนี้อายเขา เสียชื่อเสียงประเทศชาติบ้านเมือง
หลวงพ่อบอกท่านว่า ฝรั่งมาอยู่เป็นโรบินฮู้ดในเมืองไทย ทำไมเราชื่นชมว่าเขาเป็นคนเก่งคนกล้า แต่พอคนไทยไปเป็นโรบินฮู้ด ไปอยู่เมืองฝรั่งบ้าง กลับเห็นเป็นเรื่องน่าอาย
ความจริงเมืองไทยเราก็มีแต่โรบินฮู้ดทั้งนั้นแหละ และโรบินฮู้ดเหล่านั้น ก็มีส่วนในการสร้างความมั่นคงให้กับเมืองไทย ที่เยาวราชมีแต่โรบินฮู้ดทั้งนั้น มีแค่เสื่อผืน หมอนใบ มาเมืองไทย ก็ยังสร้างชาติไทยให้มีความเจริญรุ่งเรืองได้
อย่าถือว่าเป็นเรื่องน่าอายเลย ขอให้หาทางช่วยให้คนไทยเหล่านั้นได้อยู่อย่างถูกต้องตามกำหมายเถอะ คนไทยเหล่านั้นล้วนเก่งและมีความสามารถทั้งนั้น หากไม่เก่ง ไม่กล้า ไม่มีความสามารถ เขามาได้ไม่ไกลถึงอเมริกาหรอก
การที่เขามาถึงอเมริกาได้ รัฐบาลไทยไม่ได้เสียเงินให้เขาสักบาทเดียว ไม่ได้ขาดทุนแต่ได้กำไร นั่นแสดงว่า เขามีความสามารถเป็นทุนอยู่แล้ว หากช่วยเขาให้อยู่อย่างถูกต้องตามกฎหมายในอเมริกา
“เขาก็คงจะสร้างความเจริญรุ่งเรืองก้าวหน้าให้แก่ชีวิตได้”
” ท่านทูตสุนทร หงส์ลดารมภ์” มีความคุ้นเคยกันกับหลวงพ่ออยู่ก่อนแล้ว ทั้งพี่น้องของท่านด้วย เพราะคุณพ่อของท่าน คุ้นเคยที่วัดสระเกศมาตั้งแต่สมัยเจ้าพระคุณสมเด็จพระสังฆราช (อยู่) เลยทำให้คุ้นเคยกัน คุยอะไรก็คุยกันได้ อย่างคนคุ้นเคยกัน แต่เรื่องความเห็นไม่ค่อยตรงกัน เพราะหลวงพ่อเห็นอย่างหนึ่ง แต่ท่านเห็นเป็นอีกอย่างหนึ่ง ท่านเห็นแบบคนโบราณที่เคร่งวัด
อย่างคราวหนึ่ง หลวงพ่อบอกท่านถึงเรื่องอยากจะให้มีวัดในอเมริกา และอยากให้พระมาอยู่ที่นี่ หลวงพ่อเห็นว่า วัดเกิดขึ้นที่นี่ได้ เพราะที่นี่มีคนไทย จึงขอให้ท่านช่วยหาทางที่จะให้มีวัด ท่านก็บอกว่า ที่เมืองไทยวัดจะร้างอยู่แล้ว พระอย่ามายุ่งเลยกับต่างประเทศ อยู่เมืองไทยก็ยังทำอะไรไม่ค่อยได้
“แล้วพระจะมาสอนอะไรที่เมืองนอก”
หลวงพ่อก็บอกกับท่านว่า คนไทยไปเมืองนอกกับพระไปเมืองนอกนั้นแตกต่างกัน คนไทยไปเมืองนอกไปเพื่อไหว้ฝรั่ง แต่พระไปเมืองนอกไปเพื่อให้ฝรั่งไหว้ และหากใครพูดถึงเรื่องพระไปต่างประเทศ ไม่ดีอย่างนั้รน อย่างนี้ หลวงพ่อก็จะบอกเขาอย่างนี้เสมอมา
“ทุกครั้งที่ไปต่างประเทศ
หากมีผู้ถวายปัจจัย
จะไม่นำกลับเมืองไทย
แต่จะสมทบทุนไว้สร้างวัดที่ประเทศนั้นๆ “
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ)
ไปแต่ละครั้งก็จะมีคนถวายปัจจัยเยอะมาก ทุกครั้งที่มีการเทศน์ มีการบรรยาย หรือที่เขาทำบุญ ก็จะไม่เอากลับเมืองไทย และจะตกลงกับผู้ที่จะร่วมคณะไปด้วยกันเช่นนั้นเสมอ
อย่างไปอเมริกาสมัยนั้น คนถวายปัจจัยเยอะมาก บางวันคนนิมนต์ตั้งแต่เช้าจนค่ำ เพราะคนไทยยังไม่เคยเห็นพระที่นั่น ทุกคนต่างก็แตกตื่นดีอกดีใจ ไม่นึกว่าจะมีพระไปอเมริกา ต่างก็อยากให้พระไปบ้าน บางคนเห็นพระถึงกับร้องไห้ ปล่อยโฮออกมาเลย
จนในที่สุด ทั้งสมเด็จวัดปากน้ำ ทั้งเจ้าคุณประยุทธ์ (ปัจจุบัน สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ) ที่ไปด้วย ต้องแยกไปคนละที่ เพราะไม่ทันเวลา ต่างองค์ต่างไปสวดที่บ้านโยม สวดองค์เดียว บางวันสวดมนต์ตั้งแต่เช้าจนค่ำ เรื่องปัจจัยเขาถวายมา ไปรัฐไหน ก็จะมอบไว้ที่รัฐนั้น เพราะเขามีสมาคมของเขา และก็จะแนะนำเขาให้หาวิธีที่จะให้มีวัดเสมอไป
“เวลาหลวงพ่ออยู่องค์เดียวคิดแต่เรื่องการพระศาสนา โดยเฉพาะเรื่องการพระศาสนาในต่างประเทศ คิดเรื่องการพระศาสนาว่า เราจะประคองพระศาสนาไว้อย่างไร จะอยู่อย่างไร…”
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ)
“เราตายได้ แต่พระพุทธศาสนาตายไม่ได้” น้อมเศียรเกล้าอภิวาท อาจาริยบูชา ๑๐ สิงหาคม ๒๕๖๓ : ๗ ปี มรณกาล สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ) อดีตประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
ความสำเร็จของการเผยแผ่พระพุทธศาสนา จนเป็นที่ยอมรับในเวทีนานาชาติ เกิดขึ้นเพราะการทำงานอย่างมุ่งมั่น ของพระสงฆ์ไทย จากอดีตจนถึงปัจจุบัน ผ่านงานการเผยแผ่ที่เรียกว่า พระธรรมทูตสายต่างประเทศ แต่กว่าจะเกิดพระธรรมทูตสายต่างประเทศ ต้องฟันฝ่าอุปสรรคนานาประการ
จาก ธรรมนิพนธ์เรื่อง “เย็นหิมะในรอยธรรม ” : สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์ อนันตะ ฉบับ ธรรมทาน
เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ เป็นพระเถระผู้ได้รับการยอมรับว่ามีบทบาทอย่างสำคัญ ที่ทำให้เกิดวัดไทย ในต่างประเทศซึ่งเป็นโอกาสให้พระสงฆ์ไทย ได้แสดงความสามารถ จนเป็นที่ยอมรับในเวทีนานาชาติ นับเป็นก้าวใหม่ และย่างก้าวที่สำคัญแห่งการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์ไทยในเวทีโลก และวันนี้ พระพุทธศาสนาได้เดินทางไปสู่ทั่ว ทุกมุมโลกแล้ว
เย็นหิมะในรอยธรรม รวบรวมขึ้นจากโอวาท เกี่ยวกับการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในต่างประเทศ ที่เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชประทานในโอกาสต่างๆ ซึ่งจะทำให้ชาวพุทธเกิดความเข้าใจว่าเหตุไร ที่ประชุมสุดยอดผู้นำชาวพุทธทั่วโลก จึงออกแถลงการณ์ร่วมให้ ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางพระพุทธศาสนาโลก : สำนักพิมพ์ อนันตะ
