
หนังสือที่ลูกผู้ชายทุกคนต้องอ่าน
ลูกผู้ชายต้องบวช
เรียนรู้ชีวิตลูกผู้ชาย ภายใต้ร่มผ้ากาสาวพัสตร์
เพื่อเรียนรู้ชีวิตพระภิกษุที่สมบูรณ์
ญาณวชิระ


ทำไม…ลูกผู้ชายต้องบวช
โดย ญาณวชิระ
บรรพ์ที่ ๒
ความเข้าใจเรื่องการบวช
(ตอนที่ ๙) วิธีการบวชในพระพุทธศาสนา

การบวชในตอนต้นพุทธกาลยังไม่มีรูปแบบที่ชัดเจน โดยพระพุทธองค์เป็นผู้บวชให้ เนื่องจากพระสงฆ์ยังมีจำนวนไม่มาก เมื่อมีผู้ออกบวชมาก และจำนวนพระสงฆ์มากขึ้น จึงทรงมอบอำนาจการบวชให้สงฆ์เป็นผู้ตัดสิน ต่อมาการบวชจึงมีรูปแบบที่ชัดเจนและรัดกุมยิ่งขึ้น ในพระพุทธศาสนามีการอุปสมบท ๓ วิธี คือ
๑. การบวชด้วยพิธีเอหิภิกขุอุปสัมปทา
การอุปสมบทด้วยการเปล่งวาจาว่า “ท่านจงเป็นพระภิกษุเถิด” วิธีนี้พระพุทธองค์เป็นผู้บวชให้ด้วยพระองค์เอง ในต้นพุทธกาล
ภายหลังการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า พระองค์ได้ออกเทศน์สั่งสอนประชาชน จนมีผู้ศรัทธาขอบวชด้วยเป็นจำนวนมาก แต่สมัยนั้นยังไม่มีรูปแบบการบวชเป็นพระภิกษุที่ชัดเจน
พระพุทธองค์จึงตรัสเพียงว่า
“ท่านจงเป็นพระภิกษุเถิด”
พระพุทธดำรัสนี้จึงเป็นพิธีอุปสมบทในยุคต้นพุทธกาล แต่อย่างไรก็ตาม พระพุทธดำรัสนี้มี ๒ แบบ คือ
• สำหรับผู้ขอบวชที่ได้บรรลุพระอรหัตแล้ว พระพุทธองค์ตรัสว่า “ขอท่านจงเป็นพระภิกษุมาเถิด ธรรมอันเรากล่าวดีแล้ว ท่านจงประพฤติพรหมจรรย์” พอจบวาจานี้ก็สำเร็จเป็นพระภิกษุ
• สำหรับผู้ขอบวชที่ยังไม่ได้บรรรลุพระอรหัต พระพุทธองค์ตรัสว่า “ขอท่านจงเป็นพระภิกษุมาเถิด ธรรมอันเรากล่าวดีแล้ว ท่านจงประพฤติพรหมจรรย์ เพื่อกระทำที่สุดแห่งทุกข์ โดยชอบเถิด”
พอจบวาจานี้ก็สำเร็จเป็นพระภิกษุ เพราะผู้ขอบวชที่ยังไม่ได้บรรลุพระอรหัต ยังต้องมีหน้าที่ประพฤติพรหมจรรย์ โดยมีการบรรลุธรรมเป็นเป้าหมาย
พระพุทธเจ้าจึงตรัสว่า
“เพื่อกระทำที่สุดแห่งทุกข์โดยชอบเถิด”
สำหรับผู้ขอบวชที่ยังไม่ได้บรรลุธรรม ยังมีภาระต้องปฏิบัติธรรมเพื่อบรรลุพระอรหัต อันเป็นที่สุดแห่งการประพฤติพรหมจรรย์

๒. การบวชด้วยการให้ไตรสรณคมน์
คือ การบวชด้วยการเปล่งวาจาขอถึงสรณะ ๓ คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ว่าเป็นที่พึ่ง โดยผู้ขอบวชตั้งใจปฏิญาณว่า
พุทธัง สะระณัง คัจฉามิฯ
ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิฯ
สังฆังสะระณัง คัจฉามิฯ
คำแปล
ข้าพเจ้าขอถึงพระพุทธเจ้าว่าเป็นที่พึ่งที่ระลึก
ข้าพเจ้าขอถึงพระธรรมว่าเป็นที่พึ่งที่ระลึก
ข้าพเจ้าขอถึงพระสงฆ์ว่าเป็นที่พึ่งที่ระลึก
จบการเปล่งวาจาขอถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งที่ระลึกครบ ๓ วาระ การอุปสมบทก็เป็นอันสำเร็จเรียบร้อยสมบูรณ์บริบูรณ์ วิธีนี้ทรงอนุญาตให้พระสาวกเป็นผู้บวชให้กุลบุตรที่มาขอบวช ภายหลังทรงยกเลิกพิธีบวชแบบไตรสรณคมน์ และอนุญาตให้ใช้เป็นพิธีบวชสามเณร โดยสามเณรรูปแรกที่ได้รับการบวชแบบไตรสรณคมน์ คือ สามเณรราหุล
สามเณรราหุลจึงเป็นสามเณรรูปแรกในพระพุทธศาสนา โดยมีพระสารีบุตรเป็นองค์อุปัชฌาย์
๓. ญัตติจตุตถกัมมอุปสัมปทา
คือ การอุปสมบทที่สงฆ์ร่วมกันให้การอุปสมบทด้วยวิธีสวดประกาศกรรม ๔ จบทั้งญัตติ การอุปสมบทแบบญัตติจตุตถกัมมอุปสัมปทา เป็นการอุปสมบทโดยผ่านมติสงฆ์ พระพุทธองค์ทรงมอบอำนาจให้สงฆ์เป็นผู้มีอำนาจในการที่จะให้การอุปสมบทแก่กุลบุตร มิใช่มอบอำนาจให้พระสาวกรูปใดรูปหนึ่ง และเป็นวิธีที่ใช้อุปสมบทมาจนถึงปัจจุบัน
(โปรดติดตามตอนต่อไป)
ล้อมกรอบ

หนังสือ “ลูกผู้ชายต้องบวช” โดย ญาณวชิระ พิมพ์แจกเป็นธรรมทาน โดยสถาบันพัฒนาพระวิทยากร อุปถัมภ์การจัดพิมพ์โดย บริษัท โตโยต้าบัสส์ จำกัด ติดต่อรับได้เป็นธรรมบรรณาการ (ฟรี) ที่ศาลาหลวงพ่อดวงดี วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร จนกว่าหนังสือจะหมด