อานิสงส์แห่งบารมีธรรม …คุณแม่รัญจวน อินทรกำแหง

เมื่อวันที่ ๒ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๒ ที่วัดป่าหนองไผ่ ตำบลดงมะไฟ อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร คณะศิษย์วัดป่าหนองไผ่ แสดงกตเวทิตา และรำลึกในเมตตาบารมีธรรม เนื่องในวาระครบรอบ ๓ ปี แห่งการละขันธ์ ท่านศาสตราจารย์ คุณรัญจวน อินทรกำแหง โดยมีท่านพระอาจารย์สุธรรม สุธัมโม เจ้าอาวาสวัดป่าหนองไผ่เป็นประธานในพิธี

ข้าพเจ้าขอรำลึกความทรงจำในการพบท่านอาจารย์รัญจวนครั้งแรกเมื่อยี่สิบกว่าปีก่อน

ครั้งนั้น ข้าพเจ้าเดินทางไปกราบท่านกับเพื่อนที่ทำงานสื่อสารมวลชนด้วยกัน สมัยที่ยังเป็นนักข่าวและนักเขียนอยู่ในกองบรรณาธิการ นิตยสารเนชั่นสุดสัปดาห์ ด้วยหวังว่า ท่านจะเมตตาสอนธรรมะให้ในเวลาสั้นๆ ไม่กี่วันที่พอจะมีเวลาในขณะนั้น ซึ่งเป็นฤดูหนาว (หนาวมากๆ )

ก่อนไปกราบท่านที่วัดป่าหนองไผ่ ก็ฝันถึงท่าน…

เป็นฝันที่จำได้มาจนถึงทุกวันนี้ ในฝันท่านมาหาที่หลังบ้านในสวน มีรอยยิ้มเต็มเปี่ยมใบหน้าสว่างไสว ล้อมรอบด้วยนกสีขาวบินไปมารอบๆ ตัวท่าน และท่านบอกกับข้าพเจ้าว่า หนูยังเมตตาไม่พอ …

แล้วข้าพเจ้าก็ตื่นขึ้น พร้อมกับความฝันที่ยังจำได้มาจนถึงทุกวันนี้

ตอนนั้น ก็ยังไม่เข้าใจว่าที่ท่านบอกนั้นหมายความว่าอย่างไร เพราะรู้สึกว่าตัวเองก็มีความเมตตามาก ชอบช่วยเหลือผู้คน ชอบดูแลแม่ ดูแลญาติพี่น้อง ทำงานก็อุทิศทุ่มเทให้กับงานจนแทบไม่มีเวลาเป็นของตนเองเลย แต่ก็เก็บปริศนาธรรมที่ท่านบอกไว้ในใจ

ตอนที่ได้กราบท่านก็เล่าความฝันให้ท่านฟัง …

ท่านยิ้มและว่า จะมาเรียนอะไร ถ้าเรียนธรรมะไม่ต้องมาที่นี่ ให้เรียนในตัวเอง เรียนรู้จิตใจตัวเอง และให้ไปเข้าคอร์สที่ธรรมาศรมธรรมมาตาที่ที่สวนโมกขพลาราม จังหวัดสุราษฎรณ์ธานี

ซึ่งที่นั่น ท่านอาจารย์รัญจวนและคณะท่านอาจารย์อุบาสิกาอีกหลายท่าน อาทิ ท่านอาจารย์แพทย์หญิงเสริมทรัพย์ ดำรงรัตน์ , ท่านอาจารย์จิตต์ใส ผดุงรัตน์ ,ท่านอาจารย์สมจิตรา สุริเย โดยมีท่านธรรมทาส และคุณเมตตา พานิช ช่วยกันสร้างความฝันจากดำริของท่านอาจารย์พุทธทาสให้เป็นจริงขึ้นมา และได้ช่วยกันพัฒนาหลักสูตรอย่างต่อเนื่องจนช่วยให้ลูกผู้หญิงได้คลายทุกข์ออกจากใจตนเองมากกว่า ๒๐ ปีแล้วจนถึงปัจจุบัน โดยที่ข้าพเจ้าและแม่ก็ได้มีโอกาสไปปฏิบัติธรรมสี่เดือนเมื่อสิบกว่าปีก่อน (ไว้ข้าพเจ้าจะเล่าให้ฟัง)

จากความเมตตาของท่านพุทธทาส ที่ระลึกถึงโยมแม่ผู้เป็นกำลังสำคัญในการสร้างสวนโมกขพลาราม อารามแห่งการพ้นทุกข์ มาสู่ธรรมาศรมธรรมมาตา สถานที่่สัปปายะต่อสตรีผู้ปรารถนาจะพ้นทุกข์แต่ไม่สามารถบวชเป็นภิกษุณีได้จนเป็นจริง ก่อเกิดเป็นอาศรมสำหรับสตรี จากดำริที่เป็นลายลักษณ์อักษรก่อนท่านละสังขาร เพื่อสร้างอาศรมการปฏิบัติธรรม ในโครงการนำร่องเพื่อชีวิตพรหมจรรย์ที่หมดจดและงดงามฯ เป็นเวลา ๔ เดือน สำหรับลูกผู้หญิงที่ต้องการปฏิบัติธรรมเพื่อค้นพบตนเอง ค้นพบศักยภาพของตนเองในการที่จะดับทุกข์ให้กับตนเองได้ในที่สุด ในเวลาต่อมา

ในช่วงเวลาที่อยู่ในวัดป่าหนองไผ่ ประมาณหนึ่งสัปดาห์ ท่านอาจารย์รัญจวนให้ไปพบตอนหลังอาหารเช้าทุกวัน เพื่อรายงานสภาวะธรรมที่ปรากฎในจิต และให้จดจำสิ่งที่ท่านสอนไปปฏิบัติในวันต่อๆ ไป

ข้าพเจ้าเห็นท่านทำอะไรเองทุกอย่าง ซักผ้า ตากผ้า ทุกอย่างสะอาด สว่าง สงบ ในบริเวณกุฏิของท่านที่อยู่ท้ายวัดเลยก็ว่าได้

เวลามองออกไปจากกุฏิของท่านก็จะเป็นทุ่งนากว้างใหญ่ มีมุมที่ท่านทำไว้สำหรับนั่งสมาธิและเดินจงกรมหลายจุด แล้วแต่ว่าเราจะไปปลีกวิเวกมุมไหนก็ย่อมได้ แล้วก็กลับมาพักผ่อนในอาคารเรือนนอนที่ยาวสองชั้น ซึ่งเป็นทั้งที่สวดมนต์และปฏิบัติธรรมของลูกผู้หญิงด้วย

ซึ่งปัจจุบัน บริเวณด้านหลังวัดทอดยาวออกไปใกล้ๆ กับกุฏิของท่านอาจารย์รัญจวนกำลังจะเป็นสถานปฏิบัติธรรมของลูกผู้หญิงในอนาคต

เพื่อร่วมรำลึกในพระคุณที่ท่านเมตตาดูแลอบรมธรรมะปฏิบัติแด่พุทธศาสนิกชน ทั้งชาวไทย และชาวต่างประเทศ นับเป็นคุณูปการสำคัญของท่าน ในการร่วมสืบสานต่ออายุพระพุทธศาสนา และเพื่อเสริมสร้างแรงบันดาลใจ ในการประพฤติปฏิบัติธรรมโดยมีท่านศาสตราจารย์ คุณรัญจวน อินทรกำแหง เป็นแบบอย่างที่งดงามให้อนุชนรุ่นหลังได้ก้าวตาม สู่ความสำเร็จทั้งทางโลกและทางธรรม ตามกำลังแห่งตน…

วันนี้และวันต่อๆ ไป ข้าพเจ้าขอกราบบูชาพระคุณท่านอาจารย์รัญจวนที่ช่วยให้ข้าพเจ้าค้นพบปริศนาธรรมที่ท่านให้ไว้ว่า “หนูยังมีเมตตาไม่พอ” นั้นหมายถึงอะไร

ข้าพเจ้าเข้าใจแล้วว่า…

ความเมตตาที่แท้จริงนั้น ไม่ใช่ทุ่มสุดตัวเพื่อเมตตาผู้อื่นจนเราทุกข์ หรือเมตตาผู้อื่น จนเราไม่เหลือพื้นที่สำหรับตนเองเลย เราจะต้องเมตตาตนเองก่อน เมตตาตนให้เป็นก่อน ให้อภัยตนเองให้ได้ก่อน ให้โอกาสตนเองบ้างที่จะผิด ให้โอกาสตนเองที่จะเรียนรู้ตนเอง

” ยอมรับความเป็นจริงในตัวเอง ไม่ต้องมีคำตัดสินให้กับตัวเองแล้วเฝ้าแต่ตำหนิตัวเอง ดูแลตนเองบ้างในเรื่องกายภาพ ความเป็นอยู่ อาชีพการงาน ไม่ให้เบียดเบียนตนเองมากเกินไป ทั้งหมดก็คือ ต้องให้เวลากับตัวเองให้เป็น แล้วเฝ้าดูสภาวะภายในจิตใจที่เกิดขึ้น โดยมีลมหายใจเป็นสะพานให้เราอยู่บนนั้น เพื่อยืนดู นั่งดู นอนดู และเดินดูจิตใจของเราที่แปรเปลี่ยนไปไม่คงที่ตลอดเวลา “

เมื่อเราอยู่บนสะพานแห่งลมหายใจอย่างมีสติรู้ตัวและต่อเนื่อง เราจะเห็นความคิดต่างๆ มากมายเดินทางมารบกวนเรา และหลายความคิดไม่ดี พยายามจะลากจูงเราไปให้คิดตามมัน

ถ้าเพียงแต่เราอยู่เฉยๆ บนสะพานแห่งลมหายใจเข้า หายใจออกไปเรื่อยๆ โดยไม่ไปตามความคิดใด เราจะค่อยๆ สงบลง และจะค้นพบว่าสะพานแห่งลมหายใจได้เชื่อมใจเรากลับไปหาบ้านภายในอย่างแท้จริงให้เราพักพิง เมื่อนั้น เราจะรู้ว่า ความเมตตาตนเองเป็นอย่างไร

เพราะเมื่อเราเมตตาตนเองได้ เราก็จะเมตตาคนอื่นได้อย่างไม่ทุกข์ นั่นอาจเป็นความหมายเดียวกับคำว่า พึ่งตนเองได้ พึ่งธรรมในตนเองได้ และเราจะสามารถเป็นที่พึ่งของผู้อื่นได้อย่างแท้จริง

? วันพฤหัสบดีที่ ๒ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๒

๐๗.๓๐ น. ท่านพระอาจารย์สุธรรม สุธัมโม นำคณะสงฆ์พระกรรมฐาน บิณฑบาตรอบศาลา

๐๘.๐๐ น. ถวายภัตตาหาร

๐๘.๓๐ น. คณะสงฆ์พระกรรมฐานสวดมาติกาบังสุกุล ท่านพระอาจารย์สุธรรม สุธัมโม

แสดงธรรมอันเนื่องกับปฏิปทาการปฏิบัติและ คุณูปการต่อทางโลก และทางธรรม

ของท่านศาสตราจารย์ คุณรัญจวน อินทรกำแหง

๐๙.๐๐น. รับประทานอาหารร่วมกัน

ขออานิสงส์แห่งผลบุญทั้งปวงนี้จงมีแด่…ทุกท่านร่วมกันทุกประการเทอญ กราบ สาธุๆๆ ค่ะ

Footnote : Manasikul’s mind

…จริงนะ

ทุกครั้งที่เราทุกข์เพราะคิดว่า คนอื่นเบียดเบียน คนนั้นไม่ดี คนนี้ไม่ดี แต่ลองอยู่นิ่งๆ ใคร่ครวญดู แล้วเราจะเห็นความคิดไม่ดีต่างๆ นั่นล่ะ กำลังส่งเสียงหลอกให้เราคิดอย่างนั้น และถ้าเราหลงเชื่อความคิดไม่ดีล่ะก็ …แย่เลย เพราะจะทำให้เราเกิดความโกรธ เกลียดคนนั้น คนนี้ ก็เป็นการเพิ่มหน่วยกิตของวิบากกรรมล่ะซี ไม่ก็หันมาว่าตัวเอง …เอ ทำไมตัวเรานี้ช่างร้ายจัง แย่จัง คิดอย่างนี้ได้อย่างไรเนี่ย คือจะต้องมีใครสักคนถูกกล่าวโทษ ซึ่งเมื่อพิจารณาดีๆ ความคิดฟุ้งทั้งนั้นที่มันหลอกเรา

เมื่อเห็นอย่างนี้ ก็จะรู้แล้วว่า โดนหลอกอีก ก็เพียงแต่ดูความคิดที่เลวร้ายนั้น จนมันผ่านไปผ่านไป จากใจเราเอง ในที่สุด …แต่ อย่าเพิ่งดีใจล่ะ เพราะเดี๋ยวแล้วมันก็จะมาหลอกเราใหม่อีก เหมือนเราเล่นซ่อนหากับความคิดที่สลับซับซ้อนเป็นเขาวงกตที่มองไม่เห็นทางออก

แน่นอนว่า อาจมีความคิดไม่ดีใหม่ๆ เกิดขึ้นอีกมากมาย ก็ปล่อยไป ปล่อยไป แต่ที่เราไม่ปล่อยไป เพราะสติ ยังไม่พอ เราไม่ต้องไปพยายามบังคับความคิด แต่ให้กลับมาฝึกให้สติเกิดมีต่อไป โดยการกลับมาเดิน ยืน นั่ง และนอนอยู่บนสะพานแห่งลมหายใจอย่างรู้สึกตัว …

แล้ววันหนึ่ง เมื่อสติมา ปัญญาจะเกิด และเราจะรู้ทันความคิดเหล่านั้นเอง โดยที่ความคิดก็จะเป็นเพียงแค่ สักแต่ว่าความคิด แต่…ไม่มีอิทธิพลกับจิตใจของเราอีกต่อไป …

ขอเพียงอย่าท้อ ที่จะกลับมาอยู่กับลมหายใจ สะพานที่เป็นเพื่อนแท้ ที่จะพาเรากลับบ้านอย่างไม่หลงทาง