![ภาพถ่ายโดย ศิลปิน จรัสพล :
ขอบพระคุณ ภาพถ่ายจากสำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศฯ](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2022/12/A1-จรัสพล-1024x682.jpg)
ขอบพระคุณ ภาพถ่ายจากสำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศฯ
เรียนรู้ปฏิปทาพระเถระ ผู้นำพระพุทธศาสนาก้าวสู่โลกยุคใหม่
เพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ให้ออกจากทุกข์ในสังสารวัฏ
“ปูชา จ ปูชนียานํ เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ.
ขอนอบน้อมแด่ครู พระอุปัฌชาย์ อาจารย์
ผู้ให้ชีวิตในพระศาสนาของพระพุทธองค์ ด้วยเศียรเกล้าฯ”
![](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2022/11/A46716FA-0A1B-4BF0-B3E2-8277E40B8477.jpg)
วิถีแห่งผู้นำ : สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถร)
๑๐๐. ยุทธศาสตร์ในการทำงานของพระธรรมทูตอาสา
เรียบเรียงโดย พระครูอมรโฆสิต (ปรีชา สาเส็ง)
![](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2023/02/S__11714563-1024x688.jpg)
สำหรับบทนี้ ผู้เขียนสรุป ๑๒ ยุทธศาสตร์ในการวางรากฐานการทำงานของพระธรรมทูตอาสาจากแนวความคิดของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) สู่ภาคการปฏิบัติมากว่า ๒๐ ปี นับเป็นแสงแห่งจิตวิญญาณความมั่นคงพระพุทธศาสนา แสงสุดท้าย ที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้ถ่ายทอดจิตวิญญาณความรักในพระพุทธศาสนา ผ่านพระธรรมทูตอาสา เพื่อให้พระพุทธศาสนาดำรงอยู่ในการช่วยเหลือผู้คนให้พ้นทุกข์และพบกับความสันติสุขภายในใจนั่นเอง
![](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2022/12/IMG_4561-rotated.jpg)
๑๐๐. ยุทธศาสตร์ในการทำงานของพระธรรมทูตอาสา
ยุทธศาสตร์ในการทำงานของพระธรรมทูตอาสา ตามดำริของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ ดังนี้
![สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) และคณะพระธรรมทูตอาสา ๕ จังหวัดชายแดนภาคใต้](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2022/04/พระครูประโชติ2.jpg)
๑.การเสริมสร้างความปรองดองสมานฉันท์ เป็นการส่งเสริมการปรองดองของคนในพื้นที่ สร้างเครื่องมือและกระบวนการสันติสุขแนวทางสันติวิธี และกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ บนพื้นฐานความแตกต่างทางอัตลักษณ์และประสานทำความเข้าระหว่างองค์กรหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และสร้างจิตสำนึกและสร้างค่านิยม คุณค่าในการอยู่ร่วมกันในสังคมสันติสุข
![ภาพจาก บทความ ลมหายใจชายแดนใต้ บนเส้นทางแห่งศรัทธา (ตอนที่ ๔) "จิตอาสา งานที่ขับเคลื่อนด้วยรัก" เขียนโดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2022/12/S__89972743.jpg)
“จิตอาสา งานที่ขับเคลื่อนด้วยรัก” เขียนโดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท
๒.การสร้างความเป็นธรรมในสังคม เพิ่มโอกาสให้พุทธศาสนิกชนในพื้นที่ได้ปฏิบัติศาสนกิจตามปกติ การกระจายการให้บริการและดูแลชาวพุทธอย่างเท่าเทียมและทั่วถึง และสร้างเสริมศักยภาพของวัดให้สามารถปฏิบัติภารกิจได้ทั้ง ๖ ด้าน
![ลมหายใจชายแดนใต้ : บนเส้นทางแห่งศรัทธา (ตอนที่ ๓) ความตายใกล้นิดเดียว เขียนโดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2020/10/S__78020682.jpg)
ความตายใกล้นิดเดียว เขียนโดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท
๓.การสร้างชุมชนเข้มแข็ง สร้างศักยภาพให้ชุมชนให้มีความเข้มแข็ง สามารถพึ่งพาตนเองได้ พัฒนาระบบการบริหารจัดการของเศรษฐกิจชุมชน สร้างกลไกและกระบวนการเรียนรู้ ในการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยสร้างเครือข่ายกลุ่มต่างๆ ให้เกิดการเรียนรู้และความร่วมมือช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เสริมสร้างวิธีการกระตุ้นหรือจุดประกายให้ชุมชนมีการเคลื่อนไหวในทางสร้างสรรค์ที่จะช่วยพัฒนางานชุมชน สนับสนุนให้นำวิธีการทำงานร่วมกันแบบที่เรียกว่า “สหการ” (สหการ คือ รูปแบบของความร่วมมือระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น) มาใช้ หรือวิธีประสานกำลังกันแบบสมาคมส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญหาของท้องถิ่น ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และการท่องเที่ยวเชิงเกษตร ส่งเสริมการประกอบอาชีพของประชาชน และส่งเสริมกิจกรรมการต่อต้านความรุนแรงที่เกิดขึ้นในชุมชน
![" ลมหายใจชายแดนใต้ : บนเส้นทางแห่งศรัทธา" ตอน ลมหายใจของพระพุทธศาสนา เขียนโดย พระมหาอภิชาติ ธมฺมาภินนฺโท ขอขอบคุณ ภาพจากสำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2020/08/S__93904902444.jpg)
๔.การส่งเสริมคุณภาพชีวิต จัดให้มีสวัสดิการ การสงเคราะห์ การดูแลด้านสุขภาพอนามัย และการบริหารจัดความเสี่ยงแบบบูรณาการ
๕.วิถีพุทธวิถีไทย การจัดกิจกรรมเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาในพื้นที่เสี่ยงภัย ชุมชนชาวพุทธชุมชนเข้มแข็ง วัดเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจและวัฒนธรรม และดำรงความเชื่อความศรัทธาในพระพุทธศาสนา
![๑๓ พฤษภาคม ๒๕๖๑ เวลา ๑๕.๓๐ น. พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี, ป.ธ. ๙, ดร. ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร พร้อมด้วยคณะกรรมการ สถาบันพัฒนาพระวิทยากร เข้าร่วมประชุมประธรรมทูต ๔ ทวีป ณ ประเทศสิงคโปร์ เพื่อนำเสนอ ๑. ร่างแผนยุทธศาสตร์สำนักงาน กำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ ๒. ร่างหลักสูตรอบรมพระธรรมทูต สายต่างประเทศ เชิงปฏิบัติการ ……………………………………………………. โดยการได้รับมอบหมายจาก…. ท่านอาจารย์เจ้าคุณพระราชอุปเสณาภรณ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร, เลขานุการ ประธานสำนักงานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประะเทศ, ท่านอาจารย์เจ้าคุณพระราชกิจจาภรณ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดสระเกศ ราชวรวิหาร, หัวหน้าสำนักงานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/12/S__12410952.jpg)
๖.การเสริมสร้างและพัฒนาศักยภาพพระธรรมทูตอาสา ส่งเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษาคณะสงฆ์ให้มีคุณภาพ ส่งเสริม สนับสนุนกิจกรรมการฝึกอบรมหลักสูตรพิเศษของเครือข่ายพระธรรมทูตอาสา เตรียมความพร้อมของธรรมทูตอาสาก่อนการปฏิบัติงาน และพัฒนาบุคลากรขององค์กรชาวพุทธ ทั้งด้านวิชาการและคุณธรรม จริยธรรม
๗.การพัฒนาการศึกษาวิจัยทางพระพุทธศาสนา ส่งเสริม สนับสนุนการงานวิจัยทางพระพุทธศาสนา ส่งเสริมพัฒนาแนวทางและกระบวนการเผยแผ่พระพุทธศาสนาอย่างมีประสิทธิภาพ
![ขอขอบคุณ ภาพจาก พระธรรมทูตอาสา ๕ จังหวัดชายแดนใต้ สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2020/03/61-ไม่มีใครไร้คุณค่า-ถ้าเรายังรักกัน-1.jpg)
สำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศฯ
๘.การส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนา ส่งเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษาพระพุทธศาสนา อนุรักษ์ ฟื้นฟูประเพณีทางศาสนา วัฒนธรรม คุณธรรม จริยธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น
๙.การประชาสัมพันธ์และการเผยแผ่ การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร การแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างหน่วยงาน และการประชาสัมพันธ์เชิงลึก
![](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2020/01/โครงการอบรมพระธรรมทูต-2.jpg)
๑๐.การบริหารจัดการ องค์กรชาวพุทธ องค์กรคณะสงฆ์ และหน่วยงานของรัฐร่วมแก้ไขปัญหา วางระบบฐานข้อมูลเพื่อการบริหารจัดการ จัดตั้งกองทุนชาวพุทธเพื่อสนับสนุนกิจกรรมใน ๕ จังหวัดชายแดนภาคใต้ เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารการกองทุน จัดตั้งสำนักงานเครือข่ายพระธรรมทูตอาสา ๕ จังหวัดชายแดนภาคใต้ และจัดหา ก่อสร้าง ปรับปรุง บำรุงรักษาอาคารสถานที่ วัสดุครุภัณฑ์ที่ใช้ในการปฏิบัติงาน
![“ โครงการเยี่ยมพระพบปะโยม” เมื่อวันที่ ๑๕-๒๒ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๙ ที่พระธรรมทูตอาสาห้าจังหวัดชายแดนใต้ ลงพื้นที่ให้กำลังใจกับพระสงฆ์และให้ธรรมะกับชาวบ้านในจังหวัดสงขลาและปัตตานี โดยสำนักงานส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงแห่งสถาบันชาติ พระศาสนา พระมหากษัตริย์ วัดสระเกศ](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2019/10/5-1-ไม่มีใครไร้คุณค่า-ถ้าเรายังรักกัน.jpg)
๑๑.การพัฒนาเมืองพุทธ และพื้นที่เฉพาะ สนับสนุนให้ออกกฎหมายเพื่อกำหนดพื้นที่เฉพาะในการจัดกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา ส่งเสริมให้ชาวพุทธกลับถิ่น และรัฐมีมาตรการอย่างชัดเจนในการปกป้องชาวพุทธ
๑๒.ความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อความยั่งยืนของพระพุทธศาสนา พัฒนาความเชื่อมโยงการทำงานขององค์กรชาวพุทธทั่วโลก พัฒนาและส่งเสริมให้ไทยเป็นศูนย์กลางในการระดมความคิดเห็นในการแก้ปัญหาภัยทางศาสนา จัดหาเงินทุนเพื่อสนับสนุนการดำเนินกิจกรรมให้ทุกศาสนาอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข เปิดประตูและพัฒนาความร่วมมือการทำงานเผยแผ่พระพุทธศาสนาของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การสร้างความเป็นหุ้นส่วนความร่วมมือกับประเทศมาเลเซีย ในการแก้ไขปัญหาพื้นที่ ๕ จังหวัดชายแดนภาคใต้
![พระครูโฆษิตสุตาภรณ์ และ พระครูประโชติรัตนานุรักษ์ ออกเยี่ยมผู้ป่วยในทุกพื้นที่](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2020/01/50309921_2445517708796473_1999799346396135424_n.jpg)
นับเป็นแสงแห่งจิตวิญญาณความมั่นคงพระพุทธศาสนา แสงสุดท้าย ที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้ถ่ายทอดจิตวิญญาณความรักในพระพุทธศาสนา ผ่านพระธรรมทูตอาสา อันเป็นอมตะวาจาที่จะตรึงใจเหล่าพุทธบุตร ผู้ทำหน้าที่พระธรรมทูตอาสา ไปตราบนานเท่านาน
![พระครูอมรโฆสิต (ปรีชา สาเส็ง) และ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ)](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2022/03/1F850FDA-068B-47B1-9C99-0FB76DCBFA16-2999-1024x899.jpg)
ร่องรอยความทรงจำแห่งอดีต บอกเล่าปฏิปทาในการครองตน ครองคน ครองงาน เพื่อจรรโลงความดีงาม ตามครรลอง “วิถีแห่งผู้นำ”
![](https://www.manasikul.com/wp-content/uploads/2023/02/S__11649064-2-799x1024.jpg)